Enflasyonun 12 yıllık seyri ve 2015 beklentisi
Dün açıklanan 8.17’lik yıllık enflasyon sonrasında 2002 yılından bu yana 12 yıllık dönemde enflasyonun seyrine baktım. 6 yıl hedeflenenin altında bir gerçekleşme olurken, 6 yıl gerçekleşme hedeflenenin üzerinde olmuş. İlk yıllarda gerçekleşme hedeflenenin altında kalırken, son 4 yılda hedeflenenin üzerine çıkmış durumda. 12 yıllık dönemde yüzde 30’lardan yüzde 10’ların altına 6-7’ler seviyesine inen enflasyon hala yüzde 5’ler ve altı hedeflerine ulaşamıyor.
2002 yılından bu yana 12 yıllık dönemde enflasyonun seyrine ve hedeflenme ile gerçekleşmesine baktığımızda 6 yıl gerçekleşmenin hedeflenenin altında kalırken, 6 yıl gerçekleşmenin hedeflenenin üstünde olduğunu görüyoruz. Dün açıklanan yüzde 8.17’lik 2014 enflasyonu da dahil son 4 yılın enflasyonları hep hedeflenenin üzerinde gerçekleşmiş durumda. Bu nedenle geçen üç yılda olduğu gibi bu yıl sonuçlarıyla ilgili olarak da Merkez Bankası Hükümete mektup yazmak durumunda kalacak.
2002 yılında yüzde 35’lik enflasyon hedeflenirken, gerçekleşme yüzde 29.7 ile sonuçlandı. Aynı şekilde 2003 hedefi yüzde 20 iken gerçekleşme yüzde 18.4 ile, 2004’te hedef yüzde 12 iken gerçekleşme yüzde 9.4 ile, 2005’te hedef yüzde 8 iken gerçekleşme yüzde 7.7 ile hedeflenenin altında kalan yıllar oldu. 2006 hedefi yüzde 5 iken gerçekleşme yüzde 7.7, 2007 hedefi yüzde 4 iken 8.4 ile ve 2008 hedefi yüzde 4 iken 10.1 ile hedeflenenin üzerinde gerçekleştikten sonra, 2009 hedefi yüzde 7.5 iken gerçekleşme yüzde 6.5 ile, 2010 hedefi yüzde 6.5 iken gerçekleşme 6.4 ile hedefi altında kaldı. Son 4 yılda ise enflasyon gerçekleşmeleri hedeflenenin üzerinde oldu. 2011’de hedef yüzde 5.5 iken gerçekleşme yüzde 10.4, 2012 yılında hedef yüzde 5 iken gerçekleşme yüzde 6.2, 2013 yılında hedef iken gerçekleşme yüzde 7.4, 2014 yılında hedef yüzde 5 iken gerçekleşme yüzde 8.17 oldu.
2015 yılında yine Merkez Bankası’nın enflasyon hedefi yüzde 5. Finans sektörü uzmanları dün açıklanan Aralık ayında süpriz 0.44’lük düşüşle yıllık 8.17’lik 2014 enflasyonu sonrası yaptıkları 2015 tahminlerinde, petrol fiyatlarındaki düşüş ve 2014 yılında gıda fiyatlarındaki katılığın gevşemesinin yaratacağı baz etkisiyle bu yıl enflasyonda bir düşüş beklediklerini belirtiyorlar. Yıllık tahminlerini yüzde 6.1 ile yüzde 7 bandında dile getiriyorlar. Enflasyon beklentileri hala yüzde 5’lik Merkez Bankası 2015 hedefinin 1-2 puan üzerinde.
2014’ün aylık gerçekleşmelerine baktığımızda bu yıl baz etkisiyle enflasyonun Nisan sonuna kadar gerileyerek yüzde 7’nin çok az üstü yada altı seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin edebiliriz. Mayıs-Ekim döneminde yatay bir seyirden sonra, Ekim’de bir düşüş olsa da, 2014 Kasım Aralık enflasyonlarının düşük gerçekleşmesi nedeniyle yıl sonunda bir miktar yükselmesi söz konusu olabilecektir.
Bu tablo da 2015 için iki olumlu gelişme, düşük petrol fiyatları ve gıda fiyatlarında katılığın gevşemesine karşın, yaşamaya başladığımız yıl enflasyonunun finans sektörü temsilcilerinin tahminlerine paralel yüzde 6-7 bandında gerçekleşebileceğini söylemek yanlış olmaz.
Görüldüğü gibi son 12 yılda enflasyonumuzu yüzde 30’lardan yüzde 10’ların altına 6-7’diler seviyesine çekmemize karşılık hala yüzde 5’ler ve altına çekebilmiş değiliz. Oysa, son yıllarda birçok ülke negatif büyümeden kurtulmak için enflasyon yaratmaya çalışmalarına karşın, yüzde 0-2’ler seviyesini aşabilen bir sonuç alamıyorlar. Bizimle aynı kulvarda olan gelişmekte olan ülkelerin enflasyonları da yıllık yüzde 5’lerin altında seyrediyor. O nedenle enflasyonla mücadeleyi sürdürmeliyiz ve Merkez Bankası’nın temel görevi olarak “fiyat istikrarı” konusunda ısrarını yeni dönemde de devam ettirmesini beklemeliyiz...