Enflasyondaki sınırlı gerileme rahatlama yaratamıyor!
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan mayıs ayı enflasyon rakamları, beklentilerin biraz üzerinde çıksa da kimseyi şaşırtmadı. Tüketici fiyatları yüzde 0,45 ve yurtiçi üretici fiyatları yüzde 0.52 oranlarında arttı; yıllık oranlar ise kısmen gerileyerek, sırası ile yüzde 11,72 ve yüzde 15,26 düzeylerinde gerçekleşti. Geleceğe yönelik beklentilerin düzelmeye başlaması yönünde herhangi bir katkı söz konusu olamadı.
Mevsimlik koşullar sonuç üzerinde kısmen belirleyici olsa da, kaynak sıkıntısı nedeniyle yükselen faizler ve gerileyen döviz kurlarının etkisiz kalması belirsizliği artıran faktörler arasında yer aldı. Mevcut tablo yıllık enflasyon oranlarının haziran ve temmuz aylarında da gerileyebileceğini, fakat ağustos ayı ve sonrasında yeniden yükselmeye devam edebileceğini düşündürüyor. Yılsonundaki oranlar, çift haneli seviyelerde olabilir ve istikrarsızlık endişelerini yeni rekorlara taşıyabilir.
Mevsimlik olumlu koşullara ve gıda fiyatlarını olabildiğince geriletmek konusundaki çabalara rağmen, Gıda ve Alkolsüz İçecekler grubunda mayıs ayında yaşanan ortalama fiyat gerilemesinin yüzde 0,55 düzeyinde kalması rahatsızlık yaratıyor! Ramazan dönemine ilişkin özel eğilimler sebebi ile Haziran ayında da bu alanda yaşanacak gerileme de beklentilerin gerisinde kalabilir.
Zorunlu ihtiyaç maddesi olmayan gruplar için, faizlerdeki yükseliş ve döviz kurlarındaki gerilemeye olan görünümdeki kayıtsızlığın sebepleri ise ekonomi politikaları açısından özel bir önem taşıyor. Kredi Garanti Fonu uygulamaları, maliye politikasının hesapsız bir şekilde gevşetilmiş ve vergi teşviklerinin uzatılmış olması, Gelir dağılımında tehlikeli olabilecek türden bir bozulma, ağırlaşmış sorunların yan tesirleri veya döviz kurlarındaki dalgalanmaların bileşik etkisi sonucu etkilemiş olabilir.
Geleceğe ilişkin talebin öne çekilmesi yolu ile gün kurtarılmış ve geçici bir rahatlama yaşanmış olabilir fakat benzer yaklaşımlar ile benzer sonuçların elde edilmesi olanaksız hale geliyor! İç talebe ilişkin beklentilerdeki olumsuzlaşma, makro-ekonomik görünümü tehlikeli olacak şekilde bozabilir ve riskten kaçınma eğilimini tetikleyerek istikrarsızlaşma yönündeki eğilimleri güçlendirebilir.
Fiyat istikrarı görevi olan para otoritesini giderek etkisizleştiren koşular önemlidir! Küresel koşullardaki geçici ve spekülatif iyimserliklerin sarhoşluğuna kapılarak göz ardı etmenin faturası çok ağır olabilir! Sonbahara doğru küresel ölçekte riskten kaçınma eğilimi yeniden devreye girer ise ne yapacağız? Boşa koysak dolmuyor, doluya koysak almıyor!
Kredi Garanti Fonu uygulaması daha üst sınırına yaklaşmadan kaynak sıkıntısını ciddileştirerek, para otoritesinin yüzde 12'yi bulan ortalama fonlama maliyetini gölgede bırakacak şekilde yükseltti; söz konusu üst sınırın yükseltilmesi bu nedenle herhangi bir rahatlama sağlayamaz. Dışarıdan ve yastık altından gelen kaynaklar yeterli olamadığı için, faizleri düşürmek adına Merkez Bankası'nın arka kapıları sinsice zorlanıyor.
Kısa vade de faizlerin gerilemesi için döviz kurlarının uçuşa geçmesine yol vermek, ya da faizlerin yükselmeye devam etmesine izin vererek yıkıcı sonuçlara katlanmaktan başka yol kalmıyor. Bu ikilemi beğenmeyenler, küresel koşulların mucizevi bir şekilde düzelmesini hayal etmek ve bu hayalin gerçekleşeceğini varsaymak dışında bir seçenek üretemiyor!
İstanbul Sanayi Odası'nın en büyük 500 sanayi kuruluşu konusundaki çalışması anlayana çok şeyler söylüyor; Borç-Özkaynak oranlarındaki bozulma daha önce görülmemiş seviyelere sıçramış! Genel görünüm, rekabet koşullarındaki olumsuzlaşmaya sebep olan çok yönlü faktörler nedenleriyle, faaliyeti sürdürmenin ve istihdamı korumanın giderek zorlaştığına işaret ediyor.
Benzer türdeki sıkıntılar hizmet ve tarım sektörlerinin de belini büküyor. Yatırım ve tüketim eğilimlerini geçici olarak yükseltmeye çalışmanın toplam maliyeti dayanılmaz hale geliyor. Gerek fiyat istikrarını ve gerek ise finansal istikrarı korumak, kısa vadeli ve geçici önlemler ile başarılı olunabilecek konular olmaktan hızla uzaklaşıyor.