Enflasyondaki gerilemeye rağmen tüketici ve üretici mutsuz

Enflasyondaki gerilemenin tüketiciyi ve üreticiyi mutlu etmesi gerekir. Ama şimdilerde ters bir durum var.

Üretici de tüketici de enflasyonun gerilemesinin keyfini alamıyor. Üretici mutsuz. Çünkü, maliyetlerinin artmamasına rağmen satamıyor. Tüketici mutsuz. Çünkü fiyatlar eskisi kadar artmasa da geliri yerinde saydığından, işsiz olduğundan alamıyor.

Dün yayınlanan Temmuz ayı Üretici Fiyatları Endeksi'ne (ÜFE) göre, yıllık artış yüzde 8.24 oranında. Alt sektörlerde tarım ürünlerinde artış yüzde 16.22, imalat sanayinde yüzde 6.05 oranında.

ÜFE yüzde 8.24 artarken Tüketici Fiyatları Endeksinde (TÜFE) yılık artış yüzde 7.58 oranında gerçekleşmiş.

ÜFE'de gıda maddeleri fiyat artışı yüzde 8.55 iken TÜFE'de yüzde 5.52 oranında.

Demek ki tüketici talebi sınırlı olduğu için üretici maliyetlerdeki artışı TÜFE fiyatlarına yansıtamamış. TÜFE'de alt sektör olarak en büyük fiyat artışı ulaştırma harcamalarında olmuş. Yüzde 10.11 oranında bir artış var.

Bu gelişmelerden Merkez Bankası memnun. Çünkü bankanın hedefi "fiyat istikrarını sağlamak" Bunun için de enflasyonu aşağıya çekmek.

İyi de…Fiyat istikrarı neden isteniyor? Ülkede üretim, yatırım, istidam gelir artsın. İnsanlar daha iyi yaşasın isteniyor.

Tabii ki kısa sürede fiyat istikrarının artmasının ekonomide olumlu etkisi görülmeyecektir ama, Merkez Bankası uzun süredir enflasyon mücadelesi veriyor. Fiyat istikrarını sağlamada belli bir noktaya geldi.

Acaba sonuç ne? Sonuç iyi ise üreticinin ve tüketicinin mutlu olması gerekmez mi?

Gerçekçi olalım. Küresel krizde ülkenim makro ekonomik dengeleri büyük ölçüde yıkılmadı ama mikro dengeleri bozuldu.

Üretici de tüketici de büyük hasar gördü. Başka ülkelerde bu hasarın kısa sürede onarılması için hükümetler cömert politikalar uyguladı. Para ve maliye politikalarını gevşetti.

Bizde ise sıkı para ve maliye politikaları uygulanmaya devam ediliyor. Merkez Bankası para musluğunu sıkıyor. Hazine, bütçe açığını kontrol ediyor. Bütün bunlara ek olarak da ülkeye ucuz döviz girişi devam ediyor.

Bütün bunlar enflasyonun aşağıya inmesinde en etken faktörler. Fakat sıkı para ve maliye politikası iç talebin uyanmasına imkan vermiyor. Ucuz döviz içeride üretim yerine ucuz ithalatı teşvik ediyor. Bu durumda üretim, yatırım, istihdam artamıyor.

Açık anlatım ile enflasyonun düşmesi, dövizin ucuzlaması ülkede makro dengeleri iyileştiriyor ama, vitrinin süslenmesi, dükkanın içindekilerin mutlu olmasına imkan vermiyor. Üretici ve tüketici mutlu değil. Onların mutluluğu üretimin artmasına bağlı. Üretimin artması iç ve dış talebin canlandırılması ile mümkün olabilir. İç ve dış talep kendi kendine canlanmaz. Canlanma doğru ekonomi politikalarının uygulanmasına bağlıdır.