Enflasyonda resmi tahmin de çift haneye dayandı

Nasıl ki görünen köy kılavuz istemezse, enflasyonda da görünen oran üstünde öyle uzun uzadıya tartışmanın alemi yoktu aslında. Ama çift haneli gerçekleşmeye karşı hep "Olmaz" denildi. Mezarlıktan geçerken ıslık çalmaya benziyordu bu durum.

Öngörülen yıl sonu oranını tutturmanın mümkün olamayacağı daha yılın ilk ayında anlaşılmış ve gidişatın çift haneye doğru olduğu ortaya çıkmıştı. Ve nihayet bu gerçek kısmen de olsa kabullenildi. Önce orta vadeli programda yüzde 9.50'lik tahmine yer verildi; ardından da Merkez Bankası dün açıkladığı yılın son enflasyon raporunda tahmininin yüzde 9.80 olduğunu belirtti.

Her ne kadar hala çift hanenin altında bir gerçekleşme tahmin ediliyorsa da, "düşük çift hane" ile "yüksek tek hane" arasında psikolojik etki dışında öyle sanıldığı kadar bir fark da yok.

Ne yani şimdi yıl sonu TÜFE gerçekleşmesi yüzde 9.99 olsa buna iyi, yüzde 10.01 olsa buna yüksek mi diyeceğiz!

En büyük etken döviz kuru

Enflasyonda 2017'ye çok kötü bir başlangıç yaptık. 2016'nın son çeyreğinde dolar kuru öyle bir ivme kazandı ki, bunun yurtiçinde fiyatlar üstünde etki göstermemesi zaten beklenemezdi.

2016 yılının eylül ayı ortalamasında 2.96 olan dolar kuru, ekimde 3.07'ye, kasımda 3.27'ye, aralıkta 3.49'a çıktı.

Artış bu yılın ocak ayında çok daha belirgin hale geldi. Ay ortalamasında ocak 3.73 ile geçildi; şubat ve martta ise 3.67'lik ortalamalar oluştu.

Merkez Bankası hem 2016'nın son çeyreğindeki kur artışının fiyatlara yapacağı baskıyı görerek, hem ocak ayındaki çok yüksek düzeyin etkisini dikkate alarak yılın ilk enflasyon raporunda tahminini yukarı çekti. Düşünün, ilk enflasyon raporunun açıklandığı ocak ayında henüz bu yıla ilişkin hiçbir resmi enflasyon oranı yoktu ortada; ama, işte görünen köy kılavuz istemiyordu.

Merkez Bankası 2017 için yüzde 6.50 düzeyinde öngörülen enflasyon hedefine karşılık ocak ayında açıkladığı yılın ilk raporunda tahminini yüzde 8'e çıkardığını ilan etti.

Ne var ki yüzde 8'de kalmak da hiç mümkün olacak gibi görünmüyordu. Nisan ayında yılın ikinci enflasyon raporunu yayımlayan Merkez Bankası, tahmininde yeniden revizyona gitti ve bu kez yüzde 8.50'lik bir tahminle çıktı kamuoyunun karşısına.

Ağustosta yılın üçüncü enflasyon raporu yayımlandı, artık tahmin yüzde 8.70 olmuştu.

Merkez Bankası'nın tahmini yüzde 8.70 düzeyindeydi ama belli ki bu da tutturulabilir bir oran olarak değerlendirilmiyordu. Hükümet, 2018-2020 dönemi orta vadeli programında bu yılın TÜFE gerçekleşmesinin yüzde 9.50 olarak tahmin edildiğini açıkladı.

Ve düne geldik; Merkez Bankası enflasyon tahminini 9.80'e çıkardı.

Yıla yüzde 6.50'lik hedefle başladığımızı, yüzde 9.80'in hedefe göre 3.3 puanlık ya da yüzde 51'lik bir sapma anlamına geldiğini belirtelim.

Kaldı ki yüzde 9.80'in tutma olasılığı da pek düşük görünüyor. TÜFE'de yıl sonu gerçekleşmesinin yüzde 10.50 dolayında beklendiğinin altını bir kez daha çizmekte yarar var.

2018 ve sonrası

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya yılın son enflasyon raporunu açıklarken 2018 yıl sonu TÜFE tahminini 0.6 puan yukarı çekerek yüzde 7'ye çıkardıklarını belirtti. 2018 için bu düzeyde bir oran ilan edilmesi normaldi, çünkü orta vadeli programda da yüzde 7 oranı yer alıyordu.

2018-2020 dönemi orta vadeli programında TÜFE tahmini 2019 için yüzde 6, 2020 için yüzde 5 düzeyinde öngörülüyor.

2018 için her ne kadar yüzde 7'lik bir öngörü söz konusu ise de bu orana inilmesinin zor olacağı anlaşılıyor. Geçmiş yıl eğilimleri ve bu yılın yaratacağı baz etkisiyle gelecek yıl yüzde 8-9 bandında seyredecek bir gerçekleşme görebiliriz.

Ne var ki yüzde 8 ile 9 arası, gerçekleşebilecek en olumlu orana işaret ediyor. 

Son günlerde yeniden artış eğilimi içine giren dövizin yaratacağı maliyet baskısı, söz konusu olmadığı dile getirilmekle birlikte 2018'de gündeme gelebilecek bir baskın seçim ve o çerçevede yürütülecek ekonomi politikaları, Türkiye'de hemen her adımın artık ister 2019'da ister erkene çekilerek başka tarihte yapılsın Cumhurbaşkanı seçimine odaklanmış olması enflasyonla ilgili tüm tahminlerin yeniden yapılmasını gerekli kılacak.

İşte yapılacak bu yeni tahmin de kesinlikle ama kesinlikle aşağı yönlü bir revizyonla olmayacak. Tahmin, yukarı doğru değişecek. Bu da 2018 için şu aşamada yüzde 8-9 arası olan tahminin belirgin bir şekilde değişebileceği anlamına gelecek.