Enflasyonda korkutan yeni senaryo: Yüzde 10!

Merkez Bankası TÜFE'de henüz ilk çeyreğin yüzde 3'lük gerçekleşmesine ilişkin veriler eldeyken yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı ve yıllık tahminini yüzde 5.5'ten yüzde 6.8'e yükseltti. Dün de yazdık, nisan verileri açıklanınca görüldü ki, yüzde 6.8 bile bir haftada adeta eskiyiverdi. Nisan ayındaki TÜFE yüzde 1.63 düzeyinde geldi, dört aylık artış yüzde 4.71'i, nisan itibariyle yıllık artış da yüzde 7.91'i buldu. 

Fiyatlar ilk dört ayda yüzde 4.71 artmışken, yılın yüzde 5.5 düzeyinde bir artışla kapatılabileceğini, dolayısıyla Merkez Bankası'nın tahminini yükselterek acele ettiğini söyleyebilenler hala var. Hem de bu görüşü dile getirenler, ekonomiyle ilgili siyasiler.  

İlk dört aydaki yüzde 4.71 artıştan sonra, aralık ayına geldiğimizde yüzde 5.5'te kalabilmek için, yılın kalan sekiz ayındaki artışı yüzde 0.75'te tutmamız gerekiyor. Yüzde 6.8'lik yeni tahmini esas alalım, bu sefer de, son sekiz aydaki artışı yüzde 2'de tutmak durumundayız.

Şimdi, yılın yüzde 5.5 düzeyinde kapatılabileceğini söyleyen siyasiler, acaba bizim bilmediğimiz bazı verilere, bilgilere mi sahipler ya da kendilerinden başka kimsenin hesap yapamayacağını mı varsaymaktalar, anlamak pek kolay değil. Yüzde 4.71'den yüzde 5.5'e yalnızca yüzde 0.75'lik bir marj kaldığını görmüyor, hesaplayamıyor olamazlar, kimse bunu iddia edemez. O halde, herkesten farklı bir takım verilere, bilgilere sahip olmadıkları halde bunu dile getiriyorlarsa, şu durumda ancak "Pes yani" denebilir. 

Bu gidiş kötü gidiş

Daha bu yıla ilişkin hiç veri yokken, 2015 TÜFE gerçekleşmesini yüzde 8'in altına indirmenin çok zor olacağını dile getirdiğimizde başlamıştı eleştiriler. Kötümser olmakla eleştiriliyorduk. Oysa biz geçmiş yıl gerçekleşmelerine ve 2014'ün baz etkisi yaratacak ilk on bir aylık verilerine bakmış ve aralık ayında bu yıl için yüzde 8'lik tahminde bulunmuştuk.

Tahmininizi her seferinde yukarı yönlü revize etmek durumunda kaldık. Çünkü 2015'e olumsuz anlamda fırtına gibi bir giriş yapmıştı fiyatlar. Tahminlerin ötesinde bir artış söz konusuydu. Girişte de belirttik zaten; ilk dört ayda yüzde 4.71'lik bir orana ulaşılmıştı.

Daha kötüsü, ilk dört ay baz etkisi sayesinde yıllık oranın yönünü aşağı çevirmesi beklenen bir dönemdi. Olmadı, bu dönemi iyi kullanamadık. İlk dört ayı "kendi haline bırakarak geçirsek" çok daha iyi bir sonuç elde edebilirdik, ama sanki biz isteyerek, bilerek böyle bir sonuç doğması için çaba gösterdik. 

Kur artışının yarattığı tahribatın etkisi yansıyor fiyatlara. Daha da kötüsü, bundan sonra da yansımaya devam edecek. Dolar tüm dünyada değer kazandı, ama bizde daha fazla değer kazanmasının sorumlusu bizler değil miyiz? 

Geçen yılın ilk dört ayındaki fiyat artışları olumlu bir baz etkisi doğurabilecek boyuttaydı. Ama artık nisandan sonra böyle bir etki söz konusu değil. Yıllık oran haziran, temmuz ve ağustos itibariyle bir çanak yapacak gibi görünüyor; ama sonrası için tablo karanlık.

Geçmiş yıl eğilimleri ve geçen yılın baz etkisi oluşturan endeksleri dikkate alınarak yapılan hesaplama bize şunu gösteriyor. Yıllık oran kasım ayında geçen yılki düzeyi yakalayacak, aralıkta ise geçen yılın belirgin bir şekilde üstüne çıkılarak yüzde 10'a ulaşılacak. Ama olur ya aralıkta petrol fiyatları yine geçen yıl olduğu gibi sert bir düşüş gösterirse, bu grafik değişir. Ne var ki, ufukta petrol fiyatları için böylesine bir senaryo yazacak veri yok.

Çok bilinmeyenli dönem

Seçime kadar olan dönem, hemen her kesimin diken üstünde olmasına yol açacak. Bu dönemde yabancıların portföy yatırımlarının çok fazla olacağı beklenemez. Bu yüzden de döviz bollaşmayacak ve kur üstündeki baskı hafiflemeyecektir. Seçimden sonrasında da artık FED'in faiz artışına iyice yaklaşılacak ve bu da aynı etkiyi doğuracaktır.

Seçim sonrasında Türkiye'de kimin nasıl bir ekonomi politikası uygulayacağı da meçhuldür. Tüm bu etkenler bir araya getirildiğinde enflasyon konusunda umutlu olunacak bir veri, bir gösterge zaten kalmamaktadır. 
Bir süre önce enflasyonda kendimizi yüzde 8-9 aralığına hazırlayalım demiştik. Şimdi bandı bir puan yukarı alıyor ve yüzde 9-10 aralığı diyoruz.