Enflasyonda herkesin bekleyişi farklı (Önemli olan üretici fiyatlarındaki artış)

Kasım ayında yurt içi üretici fiyatları artışı yüzde 17.30 oldu. Tüketici fiyatları artışı ise yüzde 12.98 oranında.

Enflasyon herkesi farklı etkiliyor:

- Genelde halkın bekleyişi, enflasyonun gerilemesi. Çünkü enflasyon halkın reel gelir artışının üzerinde fiyat artışına yol açıyor.

- Üreticinin bekleyişi, üretim maliyetlerinin artmaması. Üretici fiyatının artması içeride ve dışarıda satışı olumsuz etkiliyor.

- İktisatçıların, politikacıların, iktidardakiler bekleyişi enflasyon sorununun çözümü.

- Finans çevrelerinin (piyasacı diye adlandırılan ve paradan para kazanmayı meslek edinenlerin) bekleyişi, enflasyon yükseldikçe, faizlerin artırılması. Kasım ayı enflasyonu faiz artırımını haklı çıkaracak diye sevinecekler.

Yurt içi üretici fiyatları artışı kasım ayında yüzde 17.30 oranında, imalat sanayinde üretici fiyatları artışı yüzde 18.86’ya ulaştı. Üretici fiyatları 2008 ortalarından bu yana en yüksek seviyede.

- Yurt içi üretici fiyatlarında ilginç bir gelişme var. Uzun süre enflasyonun suçu, “işlenmiş gıda ürünlerindeki fiyat artışına bağlanmıştı. Kasım ayında işlenmiş gıda ürünlerinde fiyat artışı yüzde 6.61 oldu. Yurt içi üretici fiyatlarındaki artışın da gerisinde.

- Yurt içi üretici fiyatlarında fiyat geçişkenliği yüksek. İthal girdiye bağımlı üretimde Döviz fiyatındaki artış, maliyetleri artırıyor.

- Yurtiçi üretici fiyatlarındaki yıllık artışlar ise ara mallarda yüzde 23.43, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 15.64, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 8.58, sermaye mallarında yüzde 18.38 oldu.

- Kasım ayında genelde tüketici fiyatları yüzde 12.98 artarken gıda enflasyonu yüzde 15.78 oldu.

Geçen Kasım ayında 100 TL ödenen market sepetindeki aynı malları satın almak isteyen tüketici bu Kasım ayında 115.78 TL ödemek zorunda kaldı.

Eğer geçen kasımdan bu Kasım ayına tüketicinin eline geçen net para miktarı yüzde 19.99 oranında artmamışsa, tüketici harcamalarını yaparken ya belli mallardan ve hizmetlerden mahrum kalıyor. Aza razı oluyor. Ya da tüketim harcamalarında kaydırmalar yapıyor. Ayakkabı, giyim harcamasını kısarak gıda harcamalarındaki artışı karşılayabiliyor.

Merkez Bankası enflasyonu “Çekirdek Enflasyon” diye adlandırılan, “Ekonomi yönetiminin kontrolü dışında gelişen, enerji, alkollü içecekler, altın fiyatlarından arındırılmış” enflasyon oranından izliyor. Çekirdek enflasyon Kasım ayında yüzde 11.82’den yüzde 12.08’e yükseldi. Ocak 2004’ten bu yana en yüksek seviyede. Enflasyon kalemlerinin genele yayılmış artışı, çekirdek enflasyondaki artış ivmesini besliyor, bu artışlardaki en önemli etken ise kurda görülen yükseliş.

Yurt içi üretici fiyatlarındaki bu artışlar gelecek aylarda tüketici fiyatlarına yansıyacak.

Aralıkta enflasyon baz etkisiyle bir miktar gerileme gösterecek yıl sonunda 2003’ten bu yana en yüksek yıl sonu enflasyonunu göreceğiz.