Enflasyonda gerileme süreci 8 aya yükseldi
Haziranda TÜFE bazında aylık enflasyon yüzde 3,92 oldu, yıllık ise yüzde 38,21’e geriledi. Böylece Ekim 2022’de yüzde 85,51’e çıktıktan sonra baz etkisiyle düşüşe geçen yıllık enflasyonda gerileme bu yıl haziran ile birlikte 8 aya ulaştı.
Ancak yüksek seyretmesi beklenen kur artışlarının yansıması ve geçen yılın baz etkisinin ortadan kalkmasıyla birlikte yıllık enflasyonun temmuz ayından itibaren yeniden yükselişe geçeceği tahmin ediliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türetici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) haziranda önceki aya göre artış oranını yüzde 3,92 olarak açıkladı. Böylece ülke genelindeki 5 milyon dolayında memur ile 15 milyon dolayındaki emeklinin ikinci yarıyıl zamlarına baz oluşturacak, ilk altı ayın TÜFE bazında enflasyon oranı da yüzde 19,77 olarak belli oldu.
TÜİK’in açıkladığı haziran ayı enflasyon gerçekleşmelerine göre TÜFE’de önceki aya göre yaşanan artış geçen yılın aynı ayında yüzde 4,95 olan aylık oranın altında çıktığı için baz etkisiyle yıllık enflasyon da gerilemeye devam etti. Mayıs sonunda yüzde 39,59’a gerileyen yıllık enflasyon oranı haziran sonunda yüzde 38,21’e kadar indi.
Böylece Ekim 2022’de yüzde 85,51’e çıktıktan sonra baz etkisiyle düşüşe geçen yıllık enflasyonda gerileme süreci bu yıl Haziran ile birlikte 8 aya ulaştı. On iki aylık ortalamalara göre TÜFE bazında enflasyon ise mayıs sonundaki yüzde 63,72 düzeyinden, haziranda yüzde 59,95’e geriledi.
En çok artış alkol ve sigarada yaşandı
Haziran ayında, ana harcama gruplarına göre tüketici fiyatlarında en yüksek aylık artış yüzde 11,13’le alkollü içecekler ve tütünde gerçekleşti. Fiyat artışında bunu yüzde 7,96 ile ulaştırma, yüzde 4,32 ile lokanta ve oteller, yüzde 3,91’le haberleşme izledi.
Aylık artış gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 3,02, konutta yüzde 2,99, ev eşyasında yüzde 2,61, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2,57, eğitimde yüzde 2,32, eğlence ve kültürde yüzde 2,12, giyim ve ayakkabıda yüzde 1,45 oldu. En düşük artış ise yüzde 1,21’le sağlıkta gerçekleşti. Ocak-haziran döneminde ise ana harcama gruplarına göre en yüksek artışlar yüzde 41,9’la lokanta ve oteller, yüzde 30,2 ile sağlık, yüzde 30,1’le eğitimde meydana geldi.
En geniş kesimi ilgilendiren gıdadaki altı aylık fiyat artışı da yüzde 28,2 olarak gerçekleşti. Altı aylık dönemde fiyatlar konut, su, elektrik, gaz ve yakıtlarda yüzde 6,7 gerilerken, giyim ve ayakkabı yüzde 9,8, mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri yüzde 16,2 ile en az artanlar olarak belirlendi.
Yıllık bazda en yüksek artış ise yüzde 67,22 ile lokanta ve otellerde gerçekleşirken, en az artış gösteren ana grup yüzde 14,76 ile konut oldu. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE›de, haziran ayında önceki aya göre yüzde 3,45, ocak-haziran döneminde yüzde 23,64, son bir yılda yüzde 46,63 ve on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 59,18 artış gerçekleşti.
ÜFE’de aylık artış yüzde 6,5 olarak gerçekleşti
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise haziran ayında önceki aya göre yüzde 6,5, aralık ayına göre yüzde 14,82, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 40,42 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 86,59 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektöründen madencilik ve taş ocakçılığında aylık yüzde 4,77, imalatta yüzde 6,15, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 12,54 ve su temininde yüzde 2,71 artış yaşandı. Yıllık değişimler ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 53,61, imalatta yüzde 42,09, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 3,29 ve su temininde yüzde 59,68 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında yüzde 6,59, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,53, dayanıksız tüketim malında yüzde 3,19, enerjide yüzde 12,67 ve sermaye malında yüzde 8,02 artış olarak gerçekleşti. Yıllık bazda ise ara malında yüzde 36,50, dayanıklı tüketim malında yüzde 47, dayanıksız tüketim malında yüzde 62,00, enerjide yüzde 10,26 ve sermaye malında yüzde 52,44 artış yaşandı. Yıllık Yİ-ÜFE’ye göre 13 alt sektör daha düşük, 16 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.
Yıllık en yüksek azalış; yüzde 19,99 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 3,66 ile ham petrol ve doğal gaz alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri yüzde 95,38, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları yüzde 91,80, içecekler yüzde 81,97 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Yılın ikinci yarısında enflasyonda yükseliş etabı
Aylık yüzde 30’a yakın kur artışının yaşandığı haziran ayına ilişkin TÜİK’in açıkladığı TÜFE artışı, beklentilere göre düşük kaldı ve baz etkisiyle yıllık enflasyon gerilemeye devam etti. Ancak yılın ikinci yarısında; kur artışlarının yüksek seyredeceği, bunun “maliyet enflasyonu” yoluyla tüketici fiyatlarını yükselteceği bekleniyor.
Geçen yılın ikinci yarısındaki aylık TÜFE artışlarının görece düşük düzeyi nedeniyle de baz etkisinin ortadan kalkacağı öngörülüyor. Bu nedenle, TÜİK verilerine göre de yılın ikinci yarısında yıllık enflasyonun yeniden yükselişe geçeceği tahmin ediliyor.