Enflasyonda dünya ayrı telden, Türkiye ayrı telden çalıyor

İçerde ekonomi sert dalgalanıyor. Ancak küresel ekonominin iniş çıkışları o kadar keskin ki, biz bu hengamede görece durağan kalıyoruz. Ordu iki komşu ülke; Suriye ve Irak'ta. Her şeye rağmen terorizmle mücadele sürdürülüyor. Hükümetin reel ekonomiye teşviği, 2017 gündeminde korunuyor. Kredi Garanti Fonu ile KOBİ'lere sağlanan 250 milyar dolar desteğin sonuna yaklaşıldı. Ekonomide başlayan ivmenin arkası kesilecek mi? Yeni korku, düşük büyüme… Hükümet gerekirse 250 milyar dolar üst sınırını artırılabileceğini teyit etti. Bu yaklaşım; 2017 büyüme tahminlerini yüzde 4'lere yasladı ve enflasyonun tek hane beklentilerini vurdu.

Dün mayıs enflasyonu aylık yüzde 0.45, yıllık 11.72 şeklinde gerçekleşti. Hem büyüme, hem de enflasyon kaynaklı beş sert dönüşüme tanık olduk.

i. Manşet enflasyon yıllık zirvesi, mayısta bekleniyordu nisanda geldi (yüzde 11.98). Mayıs gerçekleşmeleri (yüzde 11.72) bu zirveden dönüşü ifade etti.

ii. Çekirdek enflasyonun grafikte görünen hızlı artışı, mayısta hız kesti. Bunda iki temel olgunun öne çıktığı görüldü. İlki, TL'nin kısa dönemdeki güçleniyor olması. İkincisi, hampetrol fiyatlarının düşüş trendi.

iii. Gıda fiyatlarında beklenen düşüş erken geldi. Rusya talebi eski olgunluğuna dönemedi. İşlenmemiş gıdaya olan talep düşük kaldı. Fiyatlarda dış talep yetersizlik baskısı gizlenemedi.

iv. Ramazanın gıda fiyatlarını artırıcı etkisi mayısta gerçekleşmedi.

v. Giyim fiyatlarında hesaplama yöntemi enflasyonu düşürücü yönde değişti.

Giyimin yeni hesaplama yöntemi, yılın sonuna doğru yükselişi destekler tarzda gelişmeye konu olabilir. Katar ve Suudi Arabistan gerilimi tırmanırsa, ham petrolde arz-yönlü fiyat şoku oluşabilir. Yüksek bütçe açığı, ilk yarıyılda TL'yi zayıf tuttu. Bu etkinin yılın geri kalanında da etkili olması beklenebilir. 2017 yılsonu enflasyonu iyimser yaklaşımla yüzde 9.6, daha konservatif bir öngörüyle de çift hanede gerçekleşecektir.

Enflasyonda dünya ayrı telden, Türkiye ayrı telden çalmaktadır. Çin ile ABD arasındaki ticaret, Trump sonrası siyasetiyle risk altına girdi. Ham petrol ve emtia fiyatlarındaki oynaklık, FED'in faiz artış yörüngesinde ABD'nin Çin mallarına olan talebini aşağı itebilir. Sırf bu nedenle bile, Çin ekonomisi sert inişlere gebedir. FED'in Aralık 2015 duruşunu hatırlayalım: Üç temel öngörü aksı vardı.

A. İki yıl için bir faiz artış planı hakimdi. 2017 Haziran'ı itibariyle sadece bir artış yapılabildi.

B. Politika faizleri için yüzde 2.25 hedefi çekilmişti.

C. FED yukarı yönlü enflasyon baskısını PCE (kişisel tüketim) endeksi üzerinde tahmin etmekteydi. PCE enflasyonunda yüzde 1.9 seviyesinin aşılmamasına da özen gösterilecekti. Bugün için tüm bu öngörüler alt üst oldu. Enflasyon, ABD ekonomisinin güvenirliğini darmadağın etti. ABD'deki enflasyon, yüzde 1.9 PCE tavanıyla aşırı artışlardan korunmak üzere tasarlanmıştı. Oysa bugün yüzde 2 seviyesini hedefler durumdadır. Ekonomi sanılanın aksine enflasyon üretmemektedir. Dünya ekonomisinde enflasyon süreci bizim aksimize gelişedursun; bu gidişle biz, 2017'yi çift hanede tamamlamaktan kendimizi alıkoyamayacağız. Dahası, çekirdek katılığından korunamayacak, gelirlerin dağılım adaletsizliğinden uzak duramayacağız.