Enflasyonda çift hane riski doğdu
Tüketici fiyatları ekimdeki yüzde 3.27'lik rekor artıştan sonra kasımda da yüzde 1.73 gibi beklentilerin çok üstünde bir artış gösterince 2011'e ilişkin tüm tahminleri bir kez daha gözden geçirme gereği ortaya çıktı.
TÜFE, yılın ilk on bir ayında yüzde 9.82, kasım sonu itibariyle son bir yılda ise yüzde 9.48 artmış durumda. On bir aylık artışın, yıllık artıştan daha fazla olması, geçen yılın aralık ayında fiyatların gerilemesinden kaynaklanıyor.
İşte geçen yıl aralıkta fiyatların gerilemiş olması, bu yılın sonundaki oranın kasım sonundakinden daha yukarıda olabileceği yönünde ciddi bir risk oluşturuyor. Tüketici fiyatları, geçen yılın aralık ayında yüzde 0.3 oranında gerilemişti.
2011 yılının nasıl kapatılabileceğine ilişkin birkaç varsayımda bulunalım:
Fiyatlar aralık ayında geçen yıl olduğu gibi yüzde 0.3 gerilerse, 2011 yılı kasım sonundaki yıllık oran değişmeyecek ve yıl yüzde 9.48 ile kapatılacak. Aralık ayındaki gerilemenin yüzde 0.3'ten fazla olması halinde yıllık oran daha düşük gerçekleşecek.
Aralık ayında fiyatlar hiç değişmez, yani artış ya da azalış olmazsa, bu kez 2011 yılsonu enflasyonu yüzde 9.82 düzeyinde oluşacak.
Tüketici fiyatları aralık ayında yüzde 0.17 bile artsa, bu kez yıllık oran tam yüzde 10 olacak. Aralıktaki artışın yüzde 0.17'nin üstüne çıkması halinde yüzde 10'luk düzey de aşılacak.
Yüzde 5.5'ten, 10'a…
Yani 2011 için çift haneli enflasyon kapıya dayanmış durumda. Yüzde 5.5'lik hedefle başladığımız yılı en iyi olasılıkla yüzde 10'a yakın bir düzeyde kapatacağız. Yüzde 9.99 ile yüzde 10.01 arasında yalnızca 0.02 puan fark var; ama çift haneye çıkılması psikolojik bir eşiğin aşılması anlamına gelecek.
TÜİK'in 2003 bazlı yeni seri tüketici fiyatları endeksinde yıllık enflasyonu daha önce çift haneli yalnızca bir yıl görmüştük. O da, küresel krizin etkisiyle 2008 yılında…
TÜFE'nin yılsonu gerçekleşmesi 2004'te yüzde 9.35, 2005'te yüzde 7.72, 2006'da yüzde 9.65, 2007'de yüzde 8.39 olmuştu. Küresel kriz, 2008'de çift haneli enflasyona yol açtı. Söz konusu yılı yüzde 10.06'lık oranla kapattık. 2009 ve 2010, son dönemin en düşük enflasyonlarının gerçekleştiği yıllar oldu. Bu yılları, sırasıyla yüzde 6.53 ve yüzde 6.40'lık enflasyonlarla geçtik.
2011'de ise özellikle ekim ve kasım ayları toplamında yüzde 5.06'ya ulaşan enflasyon yüzünden yüzde 5.5'lik hedefle başladığımız yılı çift haneli kapatma riski doğdu.
2012'de daha düşük olur
Türkiye, enflasyon hedefini son yıllarda hep yüzde 5 dolayında belirliyor; ama bu düzeyde kalmayı bir türlü başaramıyor. Hatta, bu yıl olduğu gibi bazı yıllar öngörülenin neredeyse bir kat üstünde bir gerçekleşme ortaya çıkıyor.
2012 yılı için de yüzde 5.2'lik bir yılsonu TÜFE artışı öngörülmekte. Şimdi zihinleri kurcalayan soru şu: "2011 için yüzde 5.5 öngördük, gerçekleşme yüzde 10'a doğru gidiyor, 2012'de de aynı durumu yaşar mıyız?"
Biz yaşamayacağımızı düşünüyoruz. Birkaç nedenle…
Birincisi; bu yılın yüksek gerçekleşmesi olumlu anlamda baz etkisi yaratacak, o yüzden özellikle 2012'nin son aylarında yıllık bazda keskin fiyat düşüşleri olacak.
İkincisi; ekonomi bu yıla göre çok belirgin biçimde yavaşlayacak, küresel kriz yılı hariç tutulursa uzun bir aradan sonra öngörülenden daha düşük bir büyüme hızı ortaya çıkacak. Bu da enflasyonun düşük gerçekleşmesi sonucunu doğuracak.
Ancak, bu iki etkeni ters yüz edecek gelişmeler yaşanması olasılığı da hiç yok değil. Biz, özellikle ekimde olmak üzere son iki ayda böylesine yüksek fiyat artışlarını iki nedenle yaşadık; vergi ve kur artışı. Haydi vergi artışı bizim inisiyatifimizde olan bir gelişmeydi; 2012'de tümüyle bizim dışımızdaki gelişmeler yüzünden TL'de çok hızlı bir değer kaybı ortaya çıkarsa ne olacak? O zaman enflasyonla ilgili ezberimiz bir kez daha bozulacak.
Dolayısıyla şimdiki tablo, 2012 yılı enflasyonunun yüzde 5.2'lik hedef tutmasa da, en azından bu yılki kadar bir sapma olmadan gerçekleşeceğini gösteriyor. Ama, ekonomik koşullar ve gidişat Türkiye'de ve dünyada öylesine hızlı değişiyor ki, yüzde 5.2'ye birkaç ay içinde el sallama durumunda kalınması olasılığı da hiç yok değil.