Enflasyonda 2013 tahmini yüzde 6.80 miydi?

Tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 1.80 arttı. On aylık artış yüzde 6.90’a ulaştı, yıllık artış ise eylül sonundaki düzeye göre biraz geriledi ve yüzde 7.71 oldu.

Ekim ayındaki artışın beklentilerden yüksek geldiği yorumu yapıldı hemen. Beklentiler niye daha düşüktü, doğrusu pek anlaşılamadı.

Son sekiz yıl, ekim aylarındaki artış ortalamasının yüzde 2’nin üstünde olduğunu gösteriyordu. Yani ekim, fiyat artışı yönünden sicili pek de parlak bir ay değildi. Hem bu yıl bu eğilimin tersine dönmesini sağlayacak olumlu gelişmeler de yoktu ki. Hatta tam tersine, geçtiğimiz aylarda ortaya çıkan TL’deki değer kaybının gecikmeli etkilerinin görülmesi söz konusuydu. Dolayısıyla yüzde 1.80’i, “beklentilerden yüksek geldi” diye değil, “yanlış tahmin yaptık” diye değerlendirmek daha doğru olurdu.

Tüketici fiyatlarının on aylık artışı yüzde 6.90’ı buldu. Bu orana bakıp, “Ha yüzde 6.50, ha yüzde 6.90, çok da önemli değil” demek mümkün mü?

Eğer yıllık enflasyon tahmini örneğin yüzde 7.5 ya da yüzde 8.0 gibi bir düzeyde olsaydı, yüzde 6.90 çok da önemli görülmeyebilirdi. Ama on aylık gerçekleşmeyle yıllık tahmin aslında olması gereken yerlerde değiller ve adeta yer değiştirmiş durumdalar.

Kasım-aralık toplamı yüzde 1.3

2005-2012 dönemini kapsayan sekiz yılın kasım aylarındaki fiyat artışı ortalaması yüzde 1.1, aralık ayları ortalaması ise yüzde 0.2 düzeyinde. Yani son sekiz yılın kasım ve aralık ayları toplamındaki TÜFE artışı yüzde 1.3. Bu oranları, aylık değişimlerden değil, endeksler üzerinden giderek hesapladığımızı belirtelim.

Sekiz yıllık dönemde fiyatlar son iki ayda yüzde 1.3 artmış, ama biz bu yıl artış bir yana yüzde 0.09 fiyat düşüşü bekliyoruz. Yüzde 0.09 düşüş beklentisi nereden mi çıkıyor? OVP’de yer alan ve Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda ifade edilen 2013 enflasyon tahmini yüzde 6.80. Yani ilk on aydaki gerçekleşme yüzde 6.90 olmuş, biz yılı yüzde 6.80’den kapatmayı öngörüyoruz, umuyoruz.

Yüzde 0.09’luk gerileme gerekliliği de bu iki orandan çıkıyor. On aydaki yüzde 6.90’lık oranın yılsonunda yüzde 6.80’e gelebilmesi için, son iki ayda yüzde 0.09’luk bir gerileme yaşanması gerekiyor.  

Olur mu, olur! Ama nasıl olur, son iki ayda fiyatlar artmak şöyle dursun, yüzde 0.09 nasıl geriler, pek belli değil.

Fiyat düşüşünün örneği var. Örneğin 2010 yılının son iki ayında fiyatlar yüzde 0.09’dan çok daha yüksek oranda, yüzde 0.27 gerilemiş. Bu yıl da benzeri yaşanabilir. Ama bunu sağlamak pek de kolay olmayacak. Hatta yılın son iki ayında fiyatların gerileyeceği varsayımına dayalı senaryoların gerçekleşmesinin hiç mümkün olmadığını söylemek yanlış sayılmaz.

Yüzde 8’in altı başarı

2005-2012 dönemi ortalamasının son iki ay toplamında yüzde 1.3’lük bir fiyat artışına işaret ettiğini belirttik. Bu yıl da son sekiz yıl ortalaması kadar, yani yüzde 1.3 dolayında bir artış yaşanırsa 2013 enflasyonu yüzde 8.30 olacak demektir.

Biraz geniş bir marjda söylersek, 2013 enflasyonunda ibre yüzde 8.0-8.50 aralığını göstermektedir. Aylar önce yıllık enflasyonun yüzde 8.50’ye doğru gitmekte olduğunu dile getirdiğimiz hatırlanacaktır.

Yılın son iki ayının toplamındaki artış yüzde 1’de kalırsa, 2013 enflasyonu da yüzde 8’in çok az altında gerçekleşecektir ve bu başarı sayılmalıdır.