Enflasyon yüksek faizin nedeni
Türkiye’de kredi faizi yüksek. Kredi faizinin yüksek olmasının nedeni, krediye dönüşecek kaynakların maliyetinin yüksek olması.
Finansal varlıklar değişik yatırım araçları arasında dağılırken, yatırım yapacaklar getiriyi dikkate alıyor.
Yüksek enflasyon reel getiriyi yok ediyor.
Özellikle bankaların mevduat maliyetlerinin yüksekliği, sonunda kredi maliyetini yukarıya tırmandırıyor.
TÜİK, Temmuz ayı itibariyle finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıkladı.
Basit anlatım ile, ”Parası olan, parasını nereye yatırır ise, enflasyondan arındırılmış olarak eline ne getirisi olur?”
Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde banka mevduatının ortalama brüt getirisi (faizi) yüzde 10.27. Bu getiriden yüzde 15 vergi kesiliyor. TÜİK vergi kesintisini dikkate almadan, brüt getiriden enflasyon köpüğünü temizliyor. Reel getiriyi açıklıyor.
Temmuzdan geriye son 1 yılda banka mevduatının (yüzde 15 vergi kesintisi olmadan) reel getirisi Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyatları Enflasyonu köpüğü alındığında) eksi yüzde -0.60, TÜFE (Tüketici Fiyatları Enflasyonu köpüğü alındığında) yüzde 0.76 oranında. Parasını bankalarda mevduat hesabına yatıranların faiz ödenirken yapılan stopaj (yüzde 15 vergi) kesintisinden sonra geçen bir yılda enflasyondan arındırılmış olarak getirilerinin olmadığı, önemli götürü ile karşılaştıkları görülüyor.
Yıllık yüzde 10.27 ortalama mevduat faizi, yüksek bir faiz oranı. Ne var ki enflasyon da yüksek. Yüksek enflasyon, yüksek görülen faizi bile yetersiz hale getiriyor.
Görülüyor ki enflasyon, yüksek faizin ana nedeni. Faizi düşürmek için önce enflasyonu düşürmek gerekiyor. Temmuzdan geriye (Borsa) BIST 100 Endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 7.71, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 23.78 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. DİBS (Devlet İç Borçlanma Senedi) Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 7,97, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 3.22 oranlarıyla yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.
Dolar, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 5.77, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 7.22 net reel getiri sağladı.
Külçe altını tercih edenler, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 11.62, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 13.15 net getiri elde ettiler.
Son bir yılda paralarını bankalardaki TL mevduat hesaplarında tutanların enflasyon nedeniyle kayba uğradıkları, diğer alternatif yatırım araçlarının net getirilerinin daha yüksek olduğu görülüyor.
