Enflasyon ve gıda da israfı önlemek ...
Glasnost-Prestroyka öneminde Rusya'da genç uzmanlarla sohbet ederken bir genç ekonomist, "Üretim alanından tüketim alanına 25 milyar dolarlık israfı önleme çalışması yapıyoruz" demişti. Bu söylemin abartılı olduğunu düşünmüştüm. Dün enflasyon haberini okurken, birden aklıma 29 Nisan'da, Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken'in, "İsrar ettiğimiz gıda maddeleri ile Suriye doyar" açıklaması aklıma geldi. Gıdada israfın önlenmesinin enflasyonu ne oranda olumlu etkiler araştırmasının gerekli olduğunu düşündüm...
Palandöken, "Her gün 10 milyon ton sebze-meyve, 6 milyon ekmek israf ediyoruz, israfı önlersek buğday ithalatının önüne geçilir" diyerek israfın önlenemesinin öneminin altını çiziyordu.
Yıllardır enflasyon değerlendirmelerinde Merkez Bankası gıda fiyatlarındaki katılıktan şikayet ettiğine göre, gıda fiyat artışında israfın rolünün ortaya konmasının önemli olduğıuna inanıyorum.
Nisan ayında Tüfe fiyat artışı aylık yüzde 1.3, yıllık 11.87 olarak gerçekleşmiş. Yılbaşından bu yana her ay geçen yıldan daha yüksek bir enflasyon artışı söz konusu.
Önümüzdeki dönemde geçen yılın aylık enflasyon artışlarına baktığımızda bir iki ay dışında daha düşük artışlar sağlamamız pek mümkün görülmüyor. Bunun soucunda da yıl sonu TÜFE enflasyon tahmininin yüzde 10'un altına çekilebilmesi mümkün olamayacak gibi gözüküyor.
Son ay verileri yıllık bazda nisan ayı itibariyle ana harcama grupları içersinde en yüksek yıllık artışın yüzde 21.65 ile tütün ve alkollü içeceklerde olduğu görülüyor.
Diğer ana kalemlerde gıda ve alkolsüz içeceklerde artış yüzde 15.63, ulaştırmada yüzde 17.94, sağlıkta yüzde 13.32 ve mal ve hizmetlerde de yüzde 13.68'lik artış söz konusu. Bu tablo da enflasyonun hedeflenenin üstünde kalmasını açıklıkla ortaya koyuyor.
Endekste yer alan 414 maddeden 284'ünün yüzde 78.5'inin nisan ayında fiyatının arttığı bilgisi de enflasyon konusunda yapabileceğimiz bir başka tesbit.
Enflasyonda gıdanın etkisinin ağırlığının bu kadar yüksek olması, gıda enflasyonunu aşağıya çekmek için gıdada israfın önlenmesinin önemini ortaya koyuyor. İsrafın önlenmesi için yeni bir strateji geliştirmeliyiz.