Enflasyon Üzerine-2
Şant Manukyan / İŞYATIRIM
Enflasyon konusuna tüketici ve ABD'nin borç yapısı üzerinden devam etmek istiyorum.Öncelikle "Deflasyon" korkusunun "Enflasyonist" olduğunu var sayarak yola çıkıyorum. Çehov'un yargısı gibi "Hikayenin başında duvarda asılı bir silah varsa ileride mutlaka kullanılır" ancak yüksek enflasyondan nerede ise 2 senedir bahsediliyor ve enflasyon endekslerinin seyri tam aksi yönde. Kısa ve orta vadede de durumun değişmeyeceğini düşünüyorum.
Geçtiğimiz hafta Kişisel Gelir kamu desteği ve vergi iadeleri ile 0.5% artarken (bu nedenle kalıcı bir artış olarak kabul etmemek gerek) Harcamalar 0.1% azaldı . Verinin detaylarına baktığınızda Tasarruf oranının 5.7%ye yükseldiğini gördük, çok değil henüz 90ların başında bu oran 8.0% idi. 80lerde ise 12.0%, bu nedenle oranın yukarı seyrini sürdürmesini bekliyorum.Hane halkını durumuna diğer veriler üzerinden bakarsak FRBSF çalışmasından aldığım grafiklere göre konut,hisse ve gelir son derece net gerilerken henüz Borçlarda benzer bir durum görmüyoruz.Ancak büyüme hızına baktığımızda , tasarruf oranının da düşündürdüğü gibi, ciddi bir gerileme var.Flow of Funds (Z1) verisinde görebileceğiniz gibi değişim ilk kez "eksi" oldu. Hane halkının yükümlülüklerini gelire göre ayarlaması (şu anda oran 140%) 100% seviyesine geldiğinde kapatılan borç miktarı 3 trilyon doların üzerinde olacak. Toparlarsam tüketimin daralmaya devam etmesi ve enflasyonist bir baskı yaratmasının zor olduğunu düşünüyorum.
FED varlık fiyatlarından silinen miktar artı tüketicinin davranışındaki değişimin deflasyona kapıyı açtığını bildiğinden bu durumu tersine çevirmeye çalışıyor.Dolayısı ile Deflasyon aslında enflasyonist bir olgu. Bu noktada gelelim Monetize tartışmasına. FED'in şu anda yaptıklarının borcu para basarak ödemeye yönelik olduğuna dair fikir geniş kabul görüyor.FT'de makalesi yayınlanan Prof Taylor göre "Borçun GDP'ye oranını ileride yükselmesi beklenen oran olan 80%lerden 40%lere düşürmenin en kolay yolu yıllık 10% civarında bir enflasyon yaratmak. FED'in yaptığı varlık alımlarının da temelinde bu yatıyor. "
Birde N.Taleb bağlantılı Universa Investments'ın hiperenflassyona pozisyon aldığı haberini üst üste koyarsak oldukça kuvvetli bir cephe söz konusu oluyor. Ancak bu argumanda ABD'nin borç yapısı gözden kaçırılıyor. GS'nin araştırmasına göre borcun vadesi 1980'lerde 5.5 yıl iken şu anda 4 yıla gerilemiş durumda.Toplam borcun , 6 trilyon doların üzerinde, 3.7 trilyon dolarlık kısmı 2012 vadeli. Yani FED'in borçu silmek için 2019a kadar vakti yok 3 sene içinde enflasyonu patlatmalı ki bu cari ekonomik koşullarda imkansız. İlk analizde belirttiğim gibi ABD'nin notunun diğerlerinden yüksek olmasında veya default riskinin olmamasında Doların rezerv parabirimi olması büyük rol oynuyor. Bu durumun bir kez sarsılması belki borçu ortadan kaldırabilir ancak ilerideki borçlanmalar çok daha yüksek faiz ve artık rezerv para birimi statüsü olmayan bir kurla yaşanacağından FED'in veya politikacıların isteyerek bu yolu seçmeleri zor görülüyor. Hatzius'un hesaplarına göre Borç/GDP oranı 41%lerden 85%ye yükselmesi durumunda yıllık borç servisi GDP'nin 1.5%-2%si kadar artış gösterecek. Makul bir oran.Rakamlara bakmadan Bonolara yoğunlaşanların kaçırdıkları önemli bir nokta var. ABD'nin asıl sorunu bonolar değil Sosyal güvenlik ve Medicare açığı. Ve her iki yükümlülük/açıkta enflasyona endeksli hareket ettiğinden (Cost of Living adjustment COLA) enflasyon yaratmak bu sorunu çözmeyecek aksine ağırlaştıracaktır. 1980lerde yaşanan yüksek enflasyonun bir nedeni de dönemin Amerikasında sendikaların daha kuvvetli olması nedeni ile COLA üzerinden üxretlerin devamlı yükselen enflasyonu takip etmesi ve birbirini besleyen bir döngü oluşması idi. Yazı uzadıkça söylemek istediğim noktandan uzaklaştığım için özetlersem: Piyasanın doğru bir senaryoyu aradaki bir basamağı (net bir deflasyonu) atlayarak fiyatladığını bu nedenle de yukarıda bahsettiğim gelişmeler yaşandığında sil baştan fiyatlamalar yapılacağını düşünüyorum.Haklı isem çok fazla zaman kalmamış olması gerekiyor.Aksi durumda nominal yükselen ancak reelde düşen bir piyasa ile karşı karşıya kalmamız söz konusu olacaktır ki hisse yerine emtia , dolar yerine altın , bono yerine TIPS vs taşımak gerekiyor demektir.