Enflasyon tahmini yarım puan daha arttı, beklenti yüzde 10.5-11.0 arası

Yüzde 6.5 hedefiyle başlanan yolculukta enflasyon tahmini ocakta yüzde 8'e, nisanda yüzde 8.5'e revize edildi. Ama artık yüzde 8.5'in de hiçbir önemi kalmadı.

Merkez Bankası'nın tahminini yüzde 8.5'e yükseltilmesinden sonra TÜİK'ten dün gelen nisan ayı verileri, söz konusu oranda kalınmasının da mucize ötesi olduğunu gösterdi.

Biz de, yeni veriler ışığında daha önce yüzde 10.5 dolayında beklediğimiz TÜFE tahminimizi yeniledik. Artık TÜFE'de yılsonu oranı yüzde 10.5-11.0 arasında oluşacak gibi görünüyor.

Tek hane, hele hele Merkez Bankası'nın tahmini olan yüzde 8.5, artık tümüyle unutulması gereken bir oran niteliğine büründü. Bu oranda kalabilmek, ilk dört aydaki yüzde 5.71'lik artışın üstüne, son sekiz ayda yalnızca yüzde 2.64 artış eklemekle mümkün. Bir başka ifadeyle ilk dört aydaki artışı 100 kabul edersek, son sekiz ayın toplam artışını 46'da tutmamız gerekiyor. Bu da, teorik olarak elbette mümkün; ne var ki pratikte hiç de gerçekleştirilebilir görünmüyor.

Neden yüzde 10.5-11.0 arası?

TÜFE'nin yılsonunda yüzde 10.5- 11.0 arasında gerçekleşebileceğine dönük tahminimiz, 2003-2016 dönemi eğilimine dayanıyor. Söz konusu 14 yılın aylık endekslerinden yola çıkarak her ay için ortalama bir artış buluyor ve bu ortalama artışı nisandan sonraki döneme uygulayarak yeni bir endeks serisi oluşturuyoruz. 2017'nin mayıs-aralık dönemini kapsayan bu endeks serisini de geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslayarak ay ay yıllık değişime ulaşıyoruz.

Bu şekilde bulduğumuz seri, nisan itibariyle yüzde 11.87 olan yıllık artış oranının mayısta çok az da olsa yeniden yükselerek yüzde 11.97'ye çıkacağını, sonrasında ise bir inişin başlayacağını gösteriyor. Ama daha önce temmuzda tek haneyi görebileceğimizi hesaplarken, artık söz konusu ayda da çift hanede kalacağımız anlaşılıyor.

Sonra soluksuz bir yükseliş yaşanacak ve kasımda ilk kez yüzde 12 sınırı aşılacak gibi görünüyor. Yüzde 12 aşılacak gibi ama bu kalıcı olmayacak. Geçen yılın aralık ayındaki yüzde 1.64'lük rekor artış sayesinde yıllık oran kasımdan aralık ayına geçişte hızla düşecek ve şu anki hesaplamalara göre yüzde 10.73 düzeyinde oluşacak.

Daha önce 2017 TÜFE artışını orta noktası yüzde 10.5 dolayında olacak şekilde yüzde 10 ile yüzde 11 arasında beklediğimizi belirtmiştik. Oysa şimdi taban oran beklentimiz yüzde 10.5'e çıkmış durumda.

Dört ayda 100, sekiz ayda 46!

Fiyat artışını Merkez Bankası'nın son tahmini olan yüzde 8.5'te tutmanın ne kadar zor, hatta olanaksız olduğunu yalın bir şekilde anlatabilmek için sık sık verdiğimiz bir örnek var. Şimdi yılın ilk dört ayındaki artış belli, dolayısıyla yılın tümünde tahmin ettiğimiz düzeyde kalabilmenin yolu da belli.

Tüketici fiyatları dört ayda yüzde 5.71 arttı. Yüzde 8.5'te kalmak, son sekiz aydaki artışı, ilk dört aydakinin yarısından daha aşağıda tutmaya bağlı. Son sekiz ayda TÜFE'deki toplam artış yüzde 2.64 olursa, yüzde 8.5'te kalabileceğiz. Yani dört ayda 100 artış olmuş, şimdi tutup izleyen sekiz ayda 46 artış sağlarsak, yıllık tahminde kalmamız mümkün. Bu, kağıt üstünde elbette mümkün, ama ya pratikte?

TÜİK verileri, 2004-2016 döneminin mayıs-aralık aylarını kapsayan son sekiz ayda ortalama yüzde 4.9 artış olduğunu gösteriyor. Bu yılın son sekiz ayında da aynı oranda bir artış yaşanırsa, yıllık gerçekleşme yüzde 10.92 olacak. Yani, yüzde 10.5-11.0 olarak verdiğimiz aralık içinde kalan bir oranla karşılaşacağız.