Enflasyon tahmini daha gerçekçi bir düzeye çekildi, ama bu da yetmeyecek

Merkez Bankası 2015 yılı enflasyon tahminini, bu yıla ilişkin ilk enflasyon raporunun açıklandığı ocak ayında yüzde 6.1'den yüzde 5.5'e çekmişti. Çok iddialı bulunmuştu yüzde 5.5'lik tahmin. "Ama" diyordu yüzde 5.5'i gerçekleşebilir görenler; "Ama, bu yıl petrol fiyatları geriliyor, bakın fiyatlar daha düşük olduğu halde biz 55 dolar üstünden hesap yaptık. Hem geçen yılın ilk aylarındaki yüksek enflasyondan dolayı baz etkisi sayesinde bu yıl hızlı bir gerileme olacak, hem de tarımda geçen yılki yüksek fiyat artışı görülmeyecek; dolayısıyla yüzde 5.5 niye tutmasın ki"... 

Ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Ne petrol fiyatları indiği yerde kaldı, ne gıda maddelerinin fiyatından bir katkı geldi. Yetmezmiş gibi, TL de hızla değer yitirdi ve bir baskı da bu yüzden oluştu. 

Merkez Bankası ilk çeyrekte yüzde 3'ü bulan fiyat artışından sonra hala yüzde 5.5 tahminini koruyamazdı, koruyamadı da nitekim.

Yeni tahmin yüzde 6.8 

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı ve bu çerçevede 2015 yılı tahmininin yüzde 6.8'e yükseltildiğini gördük. Buna göre 2015 enflasyonu artık orta noktası yüzde 6.8 olmak üzere yüzde 5.6 ile yüzde 8 arasında bekleniyor. 2016 yılı tahmini de yüzde 5'ten yüzde 5.5'e çıkarıldı. 
Enflasyon tahmininin üç ay içinde 1.3 puan yukarı çekilmesine yol açan etkenlerin başında petrol fiyatlarının artık 55 dolar değil, 60 dolar olarak beklenmesi geliyor.

Ancak, gıda enflasyonu ilişkin tahminin sabit tutulduğu dikkat çekiyor. Ocak ayı raporu açıklandığında yüzde 9 olan gıda enflasyonu gerçekleşme tahmini, nisan raporunda da aynı  düzeyde tutuldu. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, gıda ve yemek hizmetleri grubunda halen yüzde 14 düzeyinde bulunan yıllık enflasyonun, sonbahar aylarındaki üretim artışı sayesinde gerileyecek fiyatlarla yıllık bazda yüzde 9'a ineceği umudunu koruyor. Başçı'yı bu konuda umutlu kılan başka gelişmeler de var. Merkez Bankası Başkanı, hükümetin elindeki yetkiyi kullanmak suretiyle gıda maddeleri arzını artıracak önlem alması halinde, kendilerinin de üstlerine düşeni yapacaklarını ve böylece enflasyonun yüzde 6.8'in bile altında kalabileceğini söylüyor. 

Başçı'nın büyük bir istekle dile getirdiği oran yüzde 6.2'nin altına inmek. Kim bilir belki de Erdem Başçı, bu görevde son yılı olarak gördüğü 2015'te enflasyonu en düşük düzeye indiren Başkan olarak tarihe geçmek istiyor. Enflasyonun daha önce en düşük gerçekleştiği yılın yüzde 6.16 ile 2012 olduğunu belirtelim. Gerçi 2012'de de Merkez Bankası'nın başında Erdem Başçı vardı, ama o yıldaki düşük sayılabilecek fiyat artışı, 2011'in yüzde 10.45'lik rekor artışının baz etkisine dayalı bir gerçekleşmeydi.

Yüzde 6.8 gerçekçi mi?

Bu köşeyi izleyenler hatırlayacaklardır, biz 2015 enflasyonu için hep yüzde 8'in üstünde tahminler dile getirdik. Bu tahminimizi yine koruyoruz. 

Çünkü olumlu bazı varsayımların çok abartılı olduğu ortada. Biraz önce de aktardık, halen yüzde 14 düzeyinde bulunan gıda maddelerindeki yıllık artışın yüzde 9'a ineceği, biraz da umulan bir durum. Böyle bir gerçekleşmenin maddi temelleri pek yok. 

Hem varsayalım gıda maddelerinde bu oran tutturuldu, çok zor ya, varsayalım tutturuldu. Başka mal ve hizmet fiyatlarından baskı gelmeyecek mi? En azından, aralık ayında geçen yılki yüzde 0.44'lük düşüş endeksten çıkacak ve onun yerine ılımlı da olsa bir artış girmeyecek mi? Bu yüzden kasım sonundaki yıllık oran aralık sonunda birden tırmanmayacak mı? 

Ve biz bu yılı yüzde 6.8'de kapatabileceğimizi umarken, son 11 yılın en iyi ikinci performansını sergileyeceğimizi öngörüyoruz. 2010'da, ilk çeyrekteki yüzde 3.93'lük artıştan sonra, kalan üç çeyrek toplamındaki artış yüzde 2.38 olmuştu. Yani ilk çeyrekteki artışı 100 kabul edersek, son üç çeyrek toplamında yalnızca 61'lik bir fiyat artışı yaşanmıştı.

Bu yıl da ilk üç aydaki yüzde 3.03 artıştan sonra, yılın kalan dokuz ayındaki artışı yüzde 3.66'da tutabilmemiz gerekiyor ki yılı yüzde 6.80'de tamamlayabilelim. Bu olmaz değil, ama kabul edelim hiç de kolay olmaz!
İlk çeyrek-son üç çeyrek kıyaslamasına dayalı teknik bir hesap yaptığımızda son 11 yılın ortalaması bizi bu yıl için yüzde 9'lara doğru fırlatıp atıyor. 

Hemen belirtelim; bu hesaplamalarda 7 Haziran'ın doğurabileceği etkiler yok. Hep diyoruz ya, 7 Haziran'dan sonra ekonomiyi kim idare edecek, nasıl bir ekonomi politikası uygulanacak, bunlar bilinmiyor. Ve bu politikalar enflasyonu yukarı itecek yönde mi olacak, o da meçhul.