Enflasyon sepetinde aylık ortalama suçlu sayısı 274

Her ay bir ürünün suçlu olduğunu ön plana çıkartarak gerçekleri sakladığımızı ve kısa gün kârı diye adlandırılabilecek söylemler ile yola devam ettiğimizi geçen haftaki köşe yazımda anlatmıştım. Bu hafta 2017 yılında açıklanan 11 enflasyon verisini inceledim fiyatı değişmeyen nerdeyse hiçbir ürün yok.

Özel kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) göstergeleri (çekirdek enflasyon), enflasyonun geleceğine ilişkin tahmin edici gücü yüksek olan, enflasyon eğilimini gösteren ve para politikasının oluşmasına yardımcı olan göstergeler. Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri, fiyatlarda gözlenen tüm geçici etkilerin arındırılması sonucunda fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen artışı ifade etmekte. Taze sebze ve meyveler, futbol maçına giriş ücreti, LPG, tüp gaz, altın ve seçilmiş 15 gıda ürünü haftada bir kez ve diğer ürünler ayda iki kez; kiralar ve seçilmiş 66 madde çeşidi ayda bir kez derlenmektedir. Benzin ve mazot fiyatları ise günlük olarak takip edilmekte.

TÜFE endeksi 12 ana harcama grubundan oluşup 414 madde fiyatı her ay düzenli olarak araştırılmakta ve buna göre TÜFE hesaplanmakta. Çekirdek enflasyon tanımına giren enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç hesaplanan enflasyonda ise sürekli olarak yükseliş devam etmektedir. Merkez bankaları geleceğe yönelik faiz kararları alırken burada oluşan fiyat artışlarını takip etmekte ve buna göre karar vermektedir.

Tablo’dan çıkan sonuçlar.

1) Ana harcama gruplarında fiyat artışları sürekli olarak devam etmekte,

2) 2017 yılında hesaplanan 11 ay içersinde en fazla fiyat değişimi gıda ve alkolsüz içeceklerde olduğu görülmekte. Bunun sebebi ise yaz aylarında meyve ve sebze fiyatlarının düşmesinden kaynaklanmaktadır.

3) Alkollü içecekler ve tütün grubunda devlet tekeli olması sebebiyle sürekli vergi artışları sebebiyle fiyatlar yükselmekte. Ve en yüksek fiyat artışları bu grupta yer almakta.

4) 11 ayda hesaplanan 132 ana harcama grubunda %86,4 oranında fiyat artışı kaydedilmiş. Genel olarak fiyat artışlarının olmadığı aylar yaz aylarına gelmekte.

Grafikten çıkan sonuçlar.

1) Enflasyon sepetindeki 414 ürünün en fazla fiyatının arttığı ayların ocak (300 ürün) ve ekim (298 ürün) olduğu,

2) Genel olarak fiyatların haziran (134) ve ağustos (108) ta ürün fiyatının düştüğü,

3) 11 ayda incelenen 414 ürün içersinde ortalama 274 ürün (%66) fiyatının artığı,

4) 11 ayda incelenen 414 ürün içersinde ortalama 87 ürün (%21) fiyatının azaldığı,

5) 11 ayda incelenen 414 ürün içersinde ortalama 53 ürün (%13) fiyatının değişmediği,
görülüyor.

Fiyat oynaklığının bu kadar yüksek olduğu ortamlarda geleceği görme adına yatırımcılar ve üreticiler fiyatların sürekli artacağı varsayımı ile hareket etmekte bu yüzden fiyatlar belirlenirken sapmalar daha yüksek hesaplanmakta buda doğal olarak olması gereken enflasyon yerine daha yüksek fiyat artışlarına sebep olmaktadır.

Son not olarak ülkemizde bir ayda gerçekleşen enflasyon birçok gelişmiş ülkede 1 yılda oluşmamakta. Euro Bölgesi (%1.5) ortalamasından 8.7 Avrupa Birliği ülkelerinde (%1.8) yaşanan enflasyonunun 7.2 katı enflasyon ile yaşıyoruz.