Enflasyon lobisi!

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı dün enflasyon raporunu açıklarken mayıs ayına dikkat çekti.
Baz etkisiyle enflasyonda kuvvetli bir düşüş yaşanacağını, işlenmemiş gıda fiyatlarının ise bu düşüşün katalizörü olacağını ifade etti.
Açıklama yapma gereği de duydu.
Yağışların tarım ürünleri üretimine olumlu katkı yapacağını, bu nedenle işlenmemiş gıda fiyatlarının önemli oranda düşeceğini kaydetti.
***
Enflasyon hedeflemesinde 'yağışlar' önemli!
Neden?
***
Dar alanlarda ilkel yöntemlerle üretim yapıp, o üretimle tüm aile bireylerinin geçimini sağlamak isteyen küçük üretici haklı olarak:
"250 metrekarelik arazimde fındık üretiyorum, bin lira dahi kazanamıyorum, fındık fiyatları artsın."
"400 metrekarelik arazimde zeytin yetiştiriyorum, iki bin lira dahi kazanamıyorum, zeytin fiyatları artsın."
"600 metrekarelik arazime pamuk ekiyorum, pamuk fiyatları artsın."
"1 dönüm arazimde tütün yetiştiriyorum, tütün fiyatları artsın."...
Şeklinde talepkar davranıyor.
Cebe girecek 3-5 kuruş fazlayı düşünüyor.
Yağış gibi 'dışsal' etkilere bel bağlıyor.
Verimlilik gibi 'içsel' etkileri düşün(e)miyor.
***
Küçük üretici/küçük yatırımcı Türkiye'nin gerçeği...
Ne düşünüyor:
"150 dolar dövizim var, döviz artsın."
"2 tane cumhuriyet altınım var, altın fiyatları yükselsin."
"400 liralık mevduat hesabım var, faiz artsın."
"350 liram fonda, fon faizi artsın."
"80 bin liralık evim var, ev fiyatları yükselsin."
Miktarlar küçük olduğu için, bu şekildeki bireysel söylemler anlamsız geliyor.
Ancak küçük yatırımcı/küçük üretici olarak adlandırılan 20 milyona yakın bireyin aynı şeyi söylemesi/aynı şeyi beklemesi, 20 milyon kişilik faiz/döviz/altın/menkul kıymet lobisinin yanı sıra enflasyon lobisi(!)olduğunu gösteriyor.
***
ABD'de 1 tarım işçisi ortalama 50-60 ABD'linin tarımsal ürün ihtiyacını karşılıyor.
Ek olarak milyarlarca dolarlık ihracat yapıyor.
AB ülkelerinde 1 tarım işçisi ortalama 12-13 Avrupalı'nın tarımsal ürün ihtiyacını karşılıyor.
Ek olarak milyarlarca euroluk ihracat yapıyor.
Türkiye'de mi?
1 tarım işçisi, bazı kaynaklara göre 3 kişiye, bazı kaynaklara göre 4 kişiye bakıyor.
Ek olarak mı?
Dışsal etkilere bel bağlayıp, verimlilik gibi içsel etkileri göz ardı ettiği için milyarlarca liralık ithalata kapı açıyor.
Ve, kayıtlı olarak 4 milyon tarım işletmesinin bulunduğu 75 milyon nüfuslu bir ülkenin Merkez Bankası Başkanı tarımsal ürün fiyatları için 'yağışlara' vurgu yapmak zorunda kalıyor.
***
Bölünmek/küçük parçalara ayrılmak her alanda verimsizliği tetikliyor.
Bölünenleri, küçük parçalara ayrılanları birleştiren birliklerin, kooperatifçiliğin geliştiği ülkeler ise bazı dezavantajlara rağmen hem kendine yeten üretimi yapıyor, hem tarımsal dış ticarette fazla veriyor, hem de bireylerin refahını arttırıyor.
Büyümede, kalkınmada, refahta, enflasyonda sadece dışsal etkilere bel bağlamamak için; yöneticilerinin cebini düşünmeyen, verimliliğe odaklanmış bir birlik ve kooperatifçilik anlayışının yeniden dizayn edilmesi gerekiyor.