Enflasyon lobisi! (2)
Geçtiğimiz hafta enflasyondaki yükselişe en büyük neden olarak yapısal sorunları göstermiştik.
Ve tarım ürünleri örneğini vermiştik.
Dün enflasyonda 3.5 yılın rekorunu gördük.
Domatesi de fiyat artışı tahtına oturttuk.
"Seradan tarlaya geçiş dönemidir, bu kadar yükseliş olur" diye de sevindik.
***
Şöyle demiştik:
"Dar alanlarda ilkel yöntemlerle üretim yapıp, o üretimle tüm aile bireylerinin geçimini sağlamak isteyen küçük üretici haklı olarak:
'250 metrekarelik arazimde fındık üretiyorum, bin lira dahi kazanamıyorum, fındık fiyatları artsın.'
'400 metrekarelik arazimde zeytin yetiştiriyorum, iki bin lira dahi kazanamıyorum, zeytin fiyatları artsın.'
'500 metrekare arazimde domates ekiyorum, domates fiyatları artsın.'
'600 metrekarelik arazime pamuk ekiyorum, pamuk fiyatları artsın.'
'1 dönüm arazimde tütün yetiştiriyorum, tütün fiyatları artsın.'
şeklinde talepkar davranıyor.
Cebe girecek 3-5 kuruş fazlayı düşünüyor.
Yağış gibi 'dışsal' etkilere bel bağlıy(abiliy)or.
Verimlilik gibi 'içsel' etkileri düşün(e)miyor.
Miktarlar küçük olduğu için, bu şekildeki bireysel söylemler başlangıçta anlamsız geliyor.
Ancak küçük üretici olarak adlandırılan 10 milyona yakın bireyin aynı şeyi söylemesi/aynı şeyi beklemesi, 10 milyon kişilik enflasyon lobisi(!) olduğunu gösteriyor."
***
TÜİK verilerine göre:
Domatesin fiyatı 1 ayda yüzde 44 oranında artmış.
2.3 lira olmuş.
(Ankara'da birkaç markete sordurduk. Domatesin fiyat ortalaması 4.5 lira. 5.5 liraya da domates var. 3.3 liraya da.)
Patatesteki artış yüzde 3'e yaklaşmış.
Buğday unu ve bulgur fiyatındaki artış da yüzde 1'leri bulmuş.
Yoğurdundan etine, leblebisinden bisküvisine, pekmezinden yağına tarımsal ürünlerin tamamına yakınının fiyatları yükselmiş.
***
Düşenler mi?
Salatalığın fiyatı yüzde 36 düşmüş. 2 lira olmuş!
Yeşil soğan yüzde 36 düşmüş. 3 lira olmuş!
Biber yüzde 36 düşmüş. 3.5 lira olmuş!
Sarımsak yüzde 4 düşmüş. 7.6 lira olmuş!
Bu ürünlerdeki, bu kadar fiyat düşüşüne rağmen Avrupa ülkelerindeki fiyat ortalamasını ancak yakalanmış!
***
CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Günaydın anlatmıştı, "2.5 milyon hektar ekilebilir araziyi, maliyetler nedeniyle işlemiyoruz.
Çiftçi maliyet dezavantajı nedeniyle üretimden el çekti.
Bundan kat kat büyük alanları ise örneğin su götüremediğimiz için verimsiz kullanıyoruz."
(2.5 milyon hektar büyüklüğündeki ekilebilir araziden Hollanda kendine yeterliliğin dışında yılda 500 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiriyor.)
***
Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir anlattı, "Tarımda ki verimli alanlar sanayici tarafından alınıp üzerine fabrika yapılıyor."
(Bu olayda çiftçinin zor durumunu gösteriyor.)
***
Nüfus artarken tarım arazilerinin azalması/verimliliğin aynı kalması fiyatların artmasına neden oluyor.
İktisat öğrencileri bu denklemi okulun ilk günü öğreniyor!
50 milyon turist/500 milyar ihracat ve ithalatta da düşüş hedefi için mevcut seralar, kullanılan araziler, üretim destekleri ve verimlilik çalışmalarının yetmediğini enflasyon verileri gösteriyor.