Enflasyon kasımda beklenenden iyi, ama aralık ve sonrasına dikkat

Tüketici fiyatları kasım ayında yüzde 0.52 artış gösterdi ve yıllık oran yüzde 7'ye geriledi. Kasımdaki bu artış, beklentilerin altında kalındığına işaret ediyor. Bu elbette iyi bir durum. Ayrıca yıllık oranın yüzde 7'ye gerilemiş olması da, 2016 tahmini olan yüzde 7.50'de kalma olasılığını iyice güçlendirmişe benziyor.

Ne var ki, son dönemde yaşadığımız özellikle kur artışı kaynaklı olumsuzluklar gelecek için çok da umutlu olmamıza elvermiyor.

Kurdaki artışın enflasyonu yukarı ittiği tartılmaz bir gerçek. Ama kur artışı enfl asyona öyle aynı dönemde yansıyor da değil. Akaryakıt gibi, taşımacılık ve ulaştırma gibi bazı mal ve hizmetlerde kur artışının fiyatlara yansıması çok az bir gecikmeyle yaşanıyorsa da, genel yansıma daha geç oluyor. Dolayısıyla ne ekim ayındaki kur artışı fiyatlara tam anlamıyla yansımış durumda, ne kasım ayındaki.

TÜFE'nin ekim ayında yüzde 1.44 gibi görece yüksek oranda artmasıyla kur artışı arasında bir bağlantı kurmak da doğru olmaz. Ekim ayları, fiyatların zaten yüzde 2'ye yakın arttığı aylardır ve bunda kışa giriş hazırlıkları, okul hazırlıkları gibi etkenler rol oynamaktadır. Bu yüzden, ekim ayındaki yüzde 1.44'lük artışla kurdaki yükselmenin hemen hemen hiçbir bağlantısı yoktur.
Kasım ayındaki TÜFE artışı da beklentilerin altında kalmış olmakla birlikte 2012-2105 dönemiyle kıyaslandığında öyle çok düşük bir artış da değildir. Fiyatlar, kasım ayları itibariyle 2012'de yüzde 0.38, 2013'te yüzde 0.01, 2014'te yüzde 0.18, 2015'te ise yüzde 0.67 artış göstermişti. Dolayısıyla bu yılın kasımındaki artış hem beklentilerin altındadır, hem geçen yılın altında kalmıştır; ama önceki üç yıla göre de yüksektir.

Önümüzdeki dönemde ne olur?

Tüketici fiyatları geçen yılın aralık ayında yüzde 0.21 arttı. Giderek hızlanmakta olan kur artışı dikkate alınırsa bu yıl yüzde 0.21'in altında kalmak neredeyse olanaksız. Zaten böyle bir beklenti içinde olan da herhalde yoktur. Kaldı ki yüzde 7.50'lik enflasyon hedef ve tahmininin tutması için yüzde 0.21'in altında bir orana da gerek bulunmamaktadır.

Tüketici fiyatları aralık ayında yüzde 0.68 artarsa yılı yüzde 7.50 düzeyinde kapatabileceğiz. Yani yüzde 7.50'yi tutturma olasılığı çok güçlü görünmektedir. Üstelik, aralıkta yüzde 0.68'lik bir artış olursa, bu aralık aylarının en yüksek artışı olarak da kayıtlara geçecektir. Yani normalde aralık için daha düşük bir artış beklemek gerekir; ne var ki kurdaki yükselme bu beklentiyi biraz zayıflatmaktadır.

Ya 2017'nin yüzde 6.5'i?

2016 yılının hangi düzeyde kapatılacağı üç aşağı beş yukarı belli oldu sayılır. Kasım sonunda yüzde 7'ye inen yıllık oranın, aralık sonunda yüzde 7.50 dolayında oluşması beklenmektedir. Ama acaba 2017'de ne olacak, artık üstünde durulması gereken budur.

2017'de tüm hesaplarımızı dolar kurunun yıl ortalamasında 3.18 olacağı varsayımına dayalı olarak yaptık. Bir ürüne dayalı çok basit bir örnek verelim. 2017-2019 orta vadeli programındaki öngörüye göre petrolün varili 50.7 dolar olacaktı ve biz bir varil petrole 3.18 dolardan 161 lira ödeyecektik. Petrol yine aynı fiyattan satılıyor olsa, dolar kuru da 2017 yılı boyunca bugünlerdeki düzeyde, yani 3.55'te sabit kalsa, bir varil petrolün maliyeti 180 lira olacaktır.

Yani eğer bu kur düzeyini tersine döndüremezsek, daha şimdiden 2017 enflasyon hedefinin üstüne soğuk bir su içmemiz gerekir. Kurdaki hızlı artışın başka etkileri üstünde durmuyoruz bile, onlar ayrı.

"OVP revize edilebilir"

Döviz almış başını gidiyor... 2017-2019 orta vadeli programında dolar yıl ortalaması olarak 2017 için 3.18, 2018 için 3.30, 2019 için 3.38 olarak varsayılmıştı. Biz daha bugünden 2019 varsayımını bile geride bırakmışız. Artık kur için kimse bir öngörüde bulunabilecek durumda değil.

Rakamlar şimdiden eskimiş, geçerliliğini yitirmiş adeta. Geçenlerde bir resepsiyonda Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan'la karşılaşıyoruz:

"Sayın Bakan, orta vadeli program hedeflerini revize etmeyi düşünüyor musunuz?"

"Evet, öyle bir düşüncemiz var" diyor ve devam ediyor Lütfi Elvan:

"Mevcut durumda ancak bir sonraki dönem için orta vadeli programı hazırlanırken revize tahminlere yer veriliyor. Bu da ekim ayında oluyor. Ama şimdi yıl içinde revizyona gitmeyi düşünüyoruz."

Revize edilmesi düşünülen rakamların kamuoyuyla paylaşılıp paylaşılmayacağı sorusuna "Elbette" diyor Lütfi Elvan:

"Biz zaten kendi içimizde tahmin yapıyor, rakamları gözden geçiriyoruz."

Tekrar sorma gereği duyuyoruz:

"2017 hedeflerini gözden geçirmişseniz bizimle paylaşır mısınız?"

Kalkınma Bakanı Elvan, gülümseyerek yanımızdan uzaklaşmayı tercih ediyor...