Enflasyon düzeltmesinin kâr dağıtımına etkisi

Değerli okurlar hepimizin uzunca bir süredir üzerinde konuştuğumuz üzere, Vergi Usul Kanununun Geçici 33. Maddesi uyarınca 31/12/2023 tarih­li mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuştur. Enflasyon düzeltmesi neticesinde şirketlerin finansal tablola­rında önemli değişiklikler oluşmakta ve öz sermaye hesaplarında gerçekleşen ar­tış ve azalışlar şirketlerin kâr dağıtım ka­rarlarını da etkilemektedir.

Şirketlerin kâr dağıtım kararlarını etkileyecek olan finansal tablolara ilişkin olarak, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Enflas­yon Düzeltmesi Uygulayan Şirketlerde Esas Alınacak Finansal Tablolara İlişkin Tebliğ’ 15 Haziran 2024 tarihli ve 32577 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yü­rürlüğe girmiştir.

Bağımsız denetime tabi şirketler

Finansal tablolarını Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Ku­rumu tarafından belirlenen muhasebe standartlarına uygun hazırlamak zorun­da olan şirketler tarafından Türk Ticaret Kanununun 88 inci maddesine göre ha­zırlanan enflasyon düzeltmesi uygulan­mış finansal tablolar esas alınır.

Bağımsız denetime tabi olmayan şirketler

2023 yılı hesap dönemine ilişkin ola­rak ikili bir ayrıma gidilerek enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar ile enflasyon düzeltmesi uygulanmamış finansal tablolar birlikte dikkate alınır. Bu kapsamda;

a) Serbest yedek akçelerden ve dağıtı­labilir diğer kaynaklardan zarar mahsu­bu sonrasında kalan değerlerden kâr pa­yı dağıtımı yapılması, sermaye artırımı ve azaltımı, birleşme, bölünme, tür de­ğişikliği işlemleri ile sermaye kaybı ve borca batık olma durumlarının tespitin­de enflasyon düzeltmesi uygulanmış fi­nansal tablolar,

b) Kanun veya şirket sözleşmesine gö­re net dönem kârının esas alındığı; kâr ve kazanç payı dağıtımlarında, yedek ak­çe ayrılmasında, intifa senedi sahipleri­ne ödeme yapılması ile dönem içerisinde dağıtılmış olan kâr payı avansına ilişkin hesaplamalarda enflasyon düzeltme­si uygulanmamış finansal tablolar, esas alınır. Buna göre 2023 öncesi bilanço­larında geçmiş yıllar kârı olan şirketler, düzeltme sonrası zarara dönmüş olsalar dahi geçmiş dönem kârlarını dağıtabile­cektir.

2023 yılı hesap döneminden sonraki hesap dönemlerinde ise, gerek bağımsız denetime tabi şirketler için gerekse ba­ğımsız denetime tabi olmayan şirketler­ce enflasyon düzeltmesi uygulanmış fi­nansal tablolar esas alınır.

Sermaye

Şirketin sermayesine ilişkin yapılacak değerlendirmelerde, ticaret siciline tes­cil edilmiş olan sermaye tutarı esas alı­nır. Enflasyon düzeltmesinden kaynak­lanan sermaye düzeltmesi olumlu fark­ları, diğer öz sermaye kalemlerine ilişkin olumlu farklar ile bunların dışında kalan iç kaynakların, enflasyon düzeltmesin­den kaynaklı zararlar ve olumsuz farkla­rı aşan kısmı sermayeye ilave edilebilir. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan sermaye düzeltmesi olumsuz farkları ile enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan diğer olumsuz farklar ise genel kurulda alınacak karara istinaden, sermaye azal­tımı yoluyla, olumlu farklarla ya da diğer iç kaynaklarla mahsup edilebilir.

Kâr dağıtımı sınırlaması

Gerek bağımsız denetime tabi olan ge­rekse bağımsız denetime tabi olmayan şirketlerde, dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, Vergi Usul Kanunu hüküm­lerine göre enflasyon düzeltmesi uygu­lanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamaz. Bu yönüyle kâr dağıtımına bir sınırlama getirilmiş olmakta ve TFRS/ UFRS göre hazırlanan tablolar dikkate alınmamaktadır.