Enflasyon düşerken fiyatlar yükselirse…
Bugünden itibaren enflasyon duvarından 13-14 tuğla çekip, birkaç tuğla koyacağız. 100 TL’ye aldığımız bir malı 113,5 TL’den değil, örneğin TÜFE aylık yüzde 3 çıkarsa, 103 TL’den alacağız. Sonuçta enfasyon düşüşte, pahalılık yükselişte olacak.
***
Diyelim ki bugün aralık TÜFE yüzde 1 çıktı, yıllık TÜFE yüzde 63,9’a düşecek. TÜFE yüzde 2 çıkarsa yıllık TÜFE yüzde 65,6’ya, beklendiği gibi yüzde 3 çıkarsa yüzde 67,2’ye düşecek. Diyelim ki sürpriz taraf ağır bastı ve aylık TÜFE yüzde 4 çıktı, yıllık TÜFE yüzde 68,8’e, sürpriz daha da ağır basar ve aylık TÜFE yüzde 5 çıkarsa, yıllık TÜFE yüzde 70,4’e gerileyecek.
5 ayrı senaryoda yıllık enflasyonda kabaca 14 puan ile 20 puan arasında düşüş olacak. Yüzde 3’lük beklentiye göre ise düşüş 17 puan civarında olacak.
***
Bu düşüş gerçekleştikten sonra ocak ayında da benzer eğilim sürecek. Bu kez enflasyon duvarından 11,5 tuğla daha çekilip muhtemelen birkaç tuğla daha eklenecek. Sonraki 3 ayda da 3 ayrı zamanda toplam 18 tuğla daha çekilip daha az sayıda tuğla duvara eklenecek.
Enflasyonda düşüş sürecek ama fiyatlar da artmaya devam edecek. Mallar, 2022 sonundaki gibi yüzde 80’lerden değil de 40’lardan 50’lerden fiyatlanacak… Yüzde 3’lük ortalama artış senaryosunda 2023 ortasında TÜFE yüzde 40 civarında şekillenecek.
***
Aralık ayı ortalama yüzde 3’ten kapanırsa ortalama yüzde 67’lik yıllık TÜFE’ye rağmen hangi mal ve hizmet grupları çok daha fazla fiyatlandı diye bakacak olursak…
Fiyat artış hızı bakımından rekor kıran ürün ve hizmet grupları; yüzde 167 ile şehir gazı-doğal gaz, yüzde 133 ile ulaştırma sigortası, yüzde 127 ile demiryolu taşımacılığı olarak sıralandı. Bunları yüzde 119 ile havayolu yolcu taşımacılığı, yüzde 118 ile sigorta hizmetleri izledi. Taze süt yüzde 116, madensuyu-meyve suları yüzde 115, tahıl ürünleri yüzde 112, elektrik, tereyağ, konserveler yüzde 109 fiyatlandı.
Bu ürünleri yüzde 107 ile diğer gıda ürünleri, yüzde 105 veterinerlik hizmetleri, yüzde 103 kakao, yüzde 102,5 araç bakım ve onarımı, yüzde 102 araç yağları, yüzde 100 ile alkollü ve alkolsüz içkiler, yüzde 97 ile dayanıklı kültür ve eğlence araçları, paket tur hizmet fiyatları, müzik enstrümanları, yüzde 96 ile su, yüzde 95 ulaştırma hizmetleri izledi.
***
Aynı hesapları Üretici Fiyatları açısından da yapabiliriz. Baz etkisi üretici fiyatlarında daha erken kendini gösterdi. Kasım ayında ÜFE duvarından neredeyse 10 tuğla çıktı, bir tuğla girdi. Bu nedenle yıllık ÜFE 157,7’den 136’ya düştü.
Bugün ÜFE duvarından 19 tuğla daha çıkacak. TÜFE’de beklendiği ÜFE’de de aylık yüzde 3’lük bir artış olursa ÜFE yıllık yüzde 104 civarında olarak yılı kapatacak. Ocak ve sonrasındaki 6 ay boyunca da ÜFE’de düşüş sürecek. Haziran 2023’te yüzde 50 civarına gerileyecek.
***
Sonuç olarak 2023’ün ortasında yüzde 40-50 bandında bir TÜFE-ÜFE görmüş olacağız.
Umulur ki enflasyon bu tarihten sonra da düşmeye devam eder. Çünkü senaryonun bu aşamasına kadar enflasyon düşmüş olsa da hayat pahalılığı hem de yüksek bir aralıkta sürmeye devam ediyor olacak.
Bu oranlar fakirleşen geniş kesimlerin memnuniyeti sağlamak bir yana memnuniyetsizliklerini beslemeye devam edecek.