Enflasyon Doğu'da direnç gösteriyor

Türkiye İstatistik Kurumu'nun önceki gün yaptığı açıklamaya göre temmuz ayı itibariyle son bir yıldaki TÜFE artışı yüzde 5.39'a geriledi. Bu oran, mayıstaki yüzde 5.24'ten sonra kaydedilmiş çok uzun bir dönemin en düşük oranı. Ancak, Türkiye genelindeki TÜFE artışı yüzde 5.39'a inmiş olmakla birlikte, bazı bölgelerdeki enflasyonun düşüşe karşı direnç gösterdiği dikkati çekiyor. Genel hatlarıyla söylersek, Türkiye'yi kuzeyden güneye ortadan bir çizgiyle ayırdığımızda Doğu'da kalan bölgelerde enflasyonun Batı'ya göre daha yüksek seyrettiği gözleniyor.

TÜİK, seksen bir ili yirmi altı bölgede izliyor. Temmuz ayı itibariyle bu bölgeler arasında en yüksek fiyat artışı Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt grubunda gerçekleşti. Bu illerdeki yıllık enflasyon yüzde 8.63 oldu. Son bir yılda Şanlıurfa ve Diyarbakır'da yüzde 8.30; Van, Muş, Bitlis ve Hakkari'de yüzde 7,77; Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli'de yüzde 7,66; Kayseri, Sivas ve Yozgat'ta yüzde 6.59 oranında fiyat artışı kaydedildi.

Fiyatların en az arttığı il grubu Zonguldak, Karabük ve Bartın. Bu illerde yıllık fiyat artışı yüzde 3.12'de kaldı. Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'nde yüzde 3.87; Konya ve Karaman'da yüzde 4.14; Antalya, Isparta ve Burdur'da yüzde 4.55; Bursa, Eskişehir ve Bilecik'te yüzde 4.65 fiyat artışı oldu.

İl grupları bazında toplam oranları biliyoruz, ancak bu oranların oluşumunda hangi madde gruplarının ne ölçüde rol oynadığı hakkında bilgimiz yok; çünkü TÜİK bu detayda açıklama yapmıyor. Ne var ki, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan illerdeki görece yüksek fiyat artışının gıda ve alkolsüz içecekler kaleminden etkilendiğini söylemek yanlış olmasa gerek. Türkiye genelinde TÜFE yüzde 5.39 artarken, zaten gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 8.51 artış kaydedilmişti. Yaş meyve ve sebze fiyatlarının Doğu illerine hem daha gecikmeli, hem de yüksek fiyatla ulaşıyor olması fiyatları yukarı çeken bir etki yaratıyor.

ÜFE'deki düşüş azalacak

Üretici fiyatları temmuzda yüzde 0.71 daha düştü, son bir yıldaki düşüş de yüzde 3.75'i buldu. Bir tarafta yılın ilk çeyreğinde yüzde 13.8 daralan, ikinci çeyrekte yüzde 10 dolayında daralması beklenen bir ekonomi, diğer tarafta yüzde 3.75 gerileyen fiyatlar… Bu tabloyu, durgunluktan başka şekilde tanımlamak mümkün mü?

Üretici fiyatları endeksi, bugüne kadarki en yüksek düzeye 166.51 ile geçen yıl temmuzda ulaşmış, endeks ağustosla birlikte gerileme eğilimine girmişti. Dolayısıyla bu yıl temmuzda yüzde 3.75 olarak ölçülen yıllık gerileme oranı, ağustostan sonra azalacak. ÜFE, ağustos ve eylüldeki gelişimine göre, büyük olasılıkla eylül itibariyle yıllık bazda artış gösterecek. Ancak, piyasanın biraz olsun hareketlenmesi şekilde yorumlanabilecek küçük artışlar yaşanmaya başlansa bile bu durum Türkiye'nin ciddi bir durgunluk içinde bulunduğu gerçeğini değiştirmeyecek.