Enflasyon cephesinde havalar değişti mi?

Temmuz ayında yıllık enflasyon 1.11 puan gibi kayda değer bir düşüşle yüzde 9.79’a geriledi. Enflasyon böylece 5 ay sonra küçük bir farkla da olsa çift haneli rakamların altına indi. Böylece mayısta başlayan düşüş üçüncü ayda da sürdü.

Şimdi merak edilen konu, yıllık enflasyon hızındaki bu düşüşün kalıcı olup olmayacağı.

Üç aydır süren düşüşün ne kadar güven verdiğini anlayabilmek için enflasyon verilerinin ayrıntılarına bakmak gerekiyor.

Çekirdek enflasyon göstergeleri ile enflasyonun alt kalemlerindeki hareketlere karışlaştırmalı olarak baktığımızda görünüm şöyle:

* Yıllık enflasyonun hazirana göre 1.11 puan düşmesinde en etkili kalem, sebze ve meyve oldu. Taze meyve ve sebzede mayısta yüzde 47.82, haziranda yüzde 26.65 olan yıllık enflasyon, temmuzda keskin bir düşüşle yüzde 2.87’ye indi.

* Bu kalemdeki düşüşte özellikle meyve etkili oldu. Meyvede geçen yıl bir önceki aya göre yüzde 4.59 artan fiyatlar bu yıl yüzde 12.66 düştü. Sebzede ise geçen yıl temmuzda yüzde 15.83 olan aylık enflasyon, bu yıl sadece yüzde 2.18 oldu.

* Yüksek enflasyonunun “günah keçisi” olarak görülen taze meyve ve sebzenin yıllık enflasyona katkısı neredeyse sıfırlanmış durumda. Buna rağmen enflasyonun hala çift hane eşiğinde olması, sorunun sebze ve meyve ile sınırlı olmadığını bir kez daha ortaya koyuyor.

* Tütün ve sigarada temmuzda yapılan otomatik vergi artışının bu yıl yapılmaması sayesinde tütün ürünlerinde haziranda yüzde 22.45 düzeyinde olan yıllık enflasyon, temmuzda yüzde 14.04’e geriledi.

* Yıllık enflasyonda taze meyve ve sebze, tütün ürünleri, haberleşme hizmetleri ve altın dışında belirgin bir düşüş yok.

* Genel enflasyondaki düşüşün temmuzda artarak sürmüş olmasına karşın, temel çekirdek enflasyon göstergelerindeki gerileme-duraklama yerini yükselişe bıraktı.

* Haziranda 0.12 puanlık bir gerileme gösteren B endeksi (eski H endeksi) temmuzda 0.39 puan yükselerek yüzde 9.46’ya yükseldi. B endeksi, işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç enflasyonu ifade ediyor. Bu arada işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın kalemlerindeki ortalama enflasyonun temmuzdaki 4.67 puanlık düşüşe rağmen hale yüzde 10.35 ile çift hanede olması dikkat çekiyor.

* Haziranda 0.18 puan gerileyen C endeksi (eski I endeksi) de temmuzda 0.40 puan yükselerek yüzde 9.60’a çıktı. C endeksi enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç enflasyonu ifade ediyor.

* Temmuzdaki önemli gelişmelerden birisi de çekirdek enflasyon göstergelerinin yanı sıra üretici fiyatlarındaki düşüşün de yerini yükselişe bırakması oldu. Yurtiçi ÜFE’de mayısta 1.11 puan, haziranda 0.39 puanlık düşüşler kaydeden yıllık enflasyon, temmuzda 0.58 puan yükselerek yüzde 15.45’e yükseldi.

* Üretici fiyatlarında enflasyon hızının, çift hanelerde ve TÜFE’den kayda değer ölçüde yüksek seyrediyor olması da enflasyonun gelecek aylardaki seyri açısından olumsuz bir faktör.

Tüm bunları alt alta toplarsak, enflasyonda havanın tersine döndüğünü ve üç aylık düşüşün kalıcı olacağını söylemek pek mümkün gözükmüyor. Ayrıca geçen yılın ağustos ve eylül enflasyonlarının göreli olarak düşük olduğunu dikkate alırsak, önümüzdeki aylarda baz etkisiyle tekrar çift haneli rakamları görme riski de çok yüksek.