Enflasyon bilmecesi

Serhan YENİGÜN / FİNANSİNVEST 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hafta başında açıklanan ekim ayı enflasyon rakamlarına göre yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE) %7,9’dan %7,7’ye geriledi. Bu rakamlar TCMB’nin hedefi olan %5 ve 2013 tahmini olan %6,8’in hâlâ oldukça üzerinde. %6,8 tahmininin tutması için Kasım ve Aralık aylarında açıklanacak aylık TÜFE oranlarının toplamda -%0,10 olması gerekiyor. Ancak, geçmiş on yılda Kasım + Aralık TÜFE oranının ortalaması %1,4 ve bu on yılın sadece birinde negatif toplam TÜFE yakalanabilmiş. Piyasaların sene sonu beklentisi ise %7,5 - %8,5 arasında ağırlık kazanıyor. 
 
Bu yılın bitmesine artık iki aydan kısa bir süre kalmışken piyasalar için asıl önemli olan ise gelecek yılın enflasyon oranının ne olacağı. Bu konuda tahmin bandının çok geniş olduğunu görüyoruz. TCMB’nin hedefi yine %5, tahmini ise %5,3. Ekonomist beklentilerine baktığımızda TCMB’den daha karamsar bir manzara ile karşılaşıyoruz. Ekonomistler, 2014 sonu için %6 - %8 arasında yoğunlaşan bir yıllık TÜFE oranı bekliyor. Bu beklenti aralığından ne yönde bir sapma olabileceğini kısaca ele alalım.
 
Önce olumsuz senaryoyu ele alırsak: 2014’te cari açığın yüksek kalmaya devam etmesi Lira’da değer kaybının sürmesine ve Hükümet’in 2013’te yapmadığı elektrik, doğal gaz gibi enerji maliyetlerine yeni zamlar yapmak zorunda kalmasına neden olabilir. Küresel büyümenin 2014’te bir miktar hız kazanması da emtia fiyatlarının artması ile hammadde maliyetlerinin artması sonucunu doğurabilir. Bu rakamların, öngörülenin üzerinde artış göstermesi ise enflasyon oranlarının tahmin aralığının üzerinde oluşmasını sağlar.
 
İyimser bakış açısı ise şunları içerebilir: Lira, TCMB’nin alacağı tedbirler ve politika uygulamaları ile 2014’te değer kazanır ve kurlar geriler. Emtia fiyatları yatay veya düşüş eğiliminde kalır ve TL bazında hammadde maliyetleri 2014’te aşağı gelir. Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına seçimler, maliyetlerin düşmesi vb. nedenlerle zam gelmez. Konut ve kira fiyatları artan arz nedeniyle düşük bir artış gösterir. Bütün bunlar da 2014’te TÜFE’nin %6 - %8 aralığında olan ekonomist beklentilerinin altında, %5,3 olan TCMB beklentisine yakın olmasına neden olur.
 
Bu iki senaryoda da enflasyon sepetinde toplam %36 ağırlığı olan gıda ve giyim fiyatlarının nasıl bir seyir izleyebileceği yer almıyor. Çünkü, bu iki ürün grubu da -özellikle gıda fiyatları- aşırı değişken ve öngörülebilirliği oldukça sınırlı. Bu durumun, önceki gün TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın da belirttiği gibi, enflasyon oranlarında sürprizlere açık kapı bıraktığını belirtelim. Başçı’nın tonundan anlaşılan, TCMB sürprizin iyimser tarafta olmasını, yani gıda fiyatlarında gerileme yaşanmasını bekliyor.