Enflasyon aylık ve yıllıkta zikzak çizecek

Artık hangi mal ve hizmete zam yapıldığını sıralamaya gerek yok. Bir süre sonra zam yapılmayanları yazmak daha anlamlı olmaya başlayabilir. Temel girdiler niteliğindeki enerjiye zam yaptıktan sonra bundan etkilenmeyecek mal ve hizmet düşünülemez ki zaten. Şimdi de öyle olacak, oluyor da. Girdi anlamında çok düşük oranda etkileniyor olsa bile hemen herkes bu gerekçeyle kendi ürettiği mal ve hizmetin fiyatını artırmak isteyecek. Piyasa koşulları elverdiği, zamlı satış yapabildiği takdirde herkes bu yola başvuracak.

Klasik deyimdir ya, iğneden ipliğe zam gelecek. Ancak bu zamlar, aylık ve yıllık enflasyona zikzak çizdirecek biçimde yansıyacak.

Bu zikzak nasıl mı olacak, açıklamaya çalışalım:

Yapılan zamlar, eylül ayı fiyat endeksine çok az yansıyacak. Ancak yine de eylüldeki fiyat artışının, yani TÜFE artışının geçen yılın eylülündeki yüzde 0.75'ten fazla olacağı tahmin ediliyor. Beklenti, eylüldeki artışın yüzde 1 dolayında olabileceği, yüzde 1'in de biraz üstüne çıkılacağı yönünde. Geçen yılın eylül ayındaki fiyat artışı yüzde 0.75 olduğu için, bu yıl yüzde 1 dolayında gelebilecek artış, yıllık oranı yukarı çekecek. Ağustos sonundaki yüzde 8.8'lik yıllık oran, eylül ayı artışı yüzde 1 olduğu takdirde eylül sonunda yüzde 9.15'i bulacak.

Eylül ayı için bugün açıklanacak olan ve yüzde 1 dolayında tahmin edilen enflasyon, hiç kuşku yok ki ekimin çok çok altında kalacak. Zamların hemen hemen tümü ekim ayı içinde yapıldı. Dolayısıyla ekim enflasyonu eylülü mumla aratacak.

Ama, ekim enflasyonu açıklandığında bu kez yıllık oranının aşağı gittiğini göreceğiz. Yani eylüldeki oranın altında kalınacak. Bunun nedeni de çok açık; geçen yılın ekiminde ortaya çıkan yüzde 3.27'lik rekor artış. Geçen yıl da özellikle vergi artışlarının etkisiyle ekim ayında son yıllar için rekor düzeyde bir artış gerçekleşmişti.

Bu yıl yapılan zamların geçen yılki düzeyde bir enflasyon doğuracağı, en azından şimdiki tabloya göre, pek beklenmiyor. Dolayısıyla eylülde yüzde 1'lik artışla yıllık bazda yüzde 9.15'e çıkacak oran, ekimde mutlaka gerileyecek.

Ekimdeki artış yüzde 3 olsa bile, ekim sonundaki yıllık oran yüzde 8.86'ya inecek. Ekim artışının yüzde 2 olması halinde ise yıllık oran yüzde 7.81'e gerileyecek.

Yüzde 6.2 hükmünü yitirdi

Son vergi düzenlemeleri ve zamlar olmasaydı yılın tümündeki fiyat artışının yüzde 7'nin çok az altında gerçekleşmesi mümkün olabilecekti, böyle bir görüntü, böyle bir gidişat vardı. Ancak, geçen yılın aynı dönemine denk gelen-getirilen ayarlamalar yüzünden Merkez Bankası'nın yüzde 6.2'lik tahmini geçerliliğini bir anlamda tümüyle yitirdi. Yüzde 7'nin altında kalınabileceğine dönük tahminler de, ki biz de bu tahmini dile getiriyorduk, gerçekleşebilir olmaktan çıktı.

2012 enflasyonu, öyle görünüyor ki en iyi olasılıkla yüzde 8 dolayında gerçekleşecek. Yüzde 5 hedefiyle yola çıkıp, bu hedefi yarıdan daha fazla ıskalayacağımız bir yıl daha yaşamış olacağız böylece.