Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik
Bu hafta 35. Enerji Verimliliği Haftası. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) etkinlikleri ve yurt genelindeki kutlama programları 1981'den bu yana sürüyor. O yıllar petrol kirizlerinin ardından yenilenebilir kaynaklarının ve enerji-çevre ilişkisinin öneminin giderek önem kazandığı yıllardı. Gerek maliyet gerek çevresel etkilerle fosil kaynakları kullanımının yerinin sorgulanması başlarken, yenilenebilir enerji kaynakları da yaygın bilinirlik kazanmaya başladı. Türkiye’mizde seksen sonrası bize özgü politik, ekonomik ve sosyal gelişmeler ilerlerken, enerji ve enerji verimliliği Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) ve 1949 yılında kurulmuş Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Derneği (DEK-TMK) yapılanmasında öncelikli yer alıyordu. O yıllarda enerji sivil toplumu yok gibiydi.
1935 yılında "Memleketin hidrolik potansiyelini tespit için çalışmalar yapmak ve enerji ekonomisine en uygun yeraltı ve su kaynaklarını tespit ederek memleketin elektrifikasyon planlamasını hazırlamak" üzere görevlendirilen ve 1964 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlanan EİE, 2011 'den bu yana YEGM adı ile hizmetini sürdürüyor. Önce enerji tasarrufu kavramı yaşamımıza girdi. 2007 tarihli Enerji Verimliliği, ardından gelen ikincil mevzuat ile evde, işte, yolda konu için ciddi ilerleme başardık. Sektörün ve sivil toplumun gücü arttı. Yeterli mi? Hayır. Epeyce yol aldık mı? Evet.
Türkiye enerji verimliliği göstergesi olan enerji yoğunluğunu, diğer deyişle enerji tüketiminin gayri safi yurt içi hâsıla değerine oranını azaltmalı. İyileştirme yapmak şart. Enerji verimliliği ile ekonomide verimlilik eşgüdümde ilerler ve böylece enerji, sürdürülebilir kalkınmanın itici gücü olur.
Birleşmiş Milletler "Herkes İçin Sürdürülebilir Enerji Girişimi (SE4All)" enerjiye erişim, yenilenebilir enerji kullanımı ve enerji verimliliği başlıklarını kapsayan hedefi için Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) Taraflar Konferansı (COP21) kapsamında Enerji Günü'nde çağrı yaparak, sürdürülebilir enerji devrimi için hız kazanmak gerektiğini vurguladı. Enerji verimliliği finansmanı önemini, "140 banka ve kurumsal yatırımcı portföyünde borçlanma ve yatırım için 4 Trilyon Amerikan Doları yer aldığının" bildirilmesi ortaya koydu. Yanı sıra SE4All'da sektörler bazında enerji verimliliği hızlandırıcı girişimlerinin varlığı, 130'dan fazla ülkede mevzuat bulunması, 100'den fazla ülke ve şehrin iddialı hedefleri ile yol haritası ve yatırım hareketleri kamunun enerji verimliliği yaklaşımı için olumlu gelişmeler olarak bildirildi.
Ülkemizde de mevzuat, bankacılık, sektörler ilgi pozitif bir görünümdedir. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi:2012-2023 kapsamındaki her eylem için ulusal imece gerekmektedir. Türkiye’nin mevcut enerji hedeflerini yerine getirmesine ve yeni enerji verimliliği uygulamalarının önünün açılmasınına katkıda bulunmak üzere Haziran 2015 tarihli Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (UEVEP) taslağı da hazır. Bizlere ne kalıyor? Çalışmak.
Gününüz sürdürülebilir, yaşamınız enerji dolu ve mutlu olsun.
İTÜ Öğretim Üyesi Prof.Dr.Filiz Karaosmanoğlu tarafından kaleme alınan Sürdürülebilir Yaşam köşesi, SÜT-D işbirliği ile hazırlanmıştır.