“Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a”..

Geçtiğimiz hafta içinde, TOSYÖV, KOSGEB ve Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) işbirliğinde Ankara’da düzenlenen “Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a” ana temalı toplantıya “Toplumsal Dönüşümün Yol Haritası” başlıklı oturumun moderatörlüğünü üstlenmek üzere katılmıştım.

Açılışın konuşmacıları TOSYÖV Başkanı Nezih Kuleyin, DenizBank Genel Müdürü Hakan Ateş, TÜBİTAK TEYDEB (Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı) Başkanı Mehmet Aslan,
KGF Genel Müdürü İsmet Gergerli ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Ali Çelik idi.. “Endüstri 4.0 (Ekosistemi)” , “Toplum 5.0 (Süper Akıllı Toplum)” ve “Toplumsal Dönüşümün Yol Haritası” başlıklı oturumlarda yetkin uzmanlar, görüşlerini katılımcılarla paylaştılar.

Değerli okurlar, bilindiği gibi günümüz dünyasında “Endüstri 4.0” ve “Toplum 5.0” devrim niteliğini taşıyan çok önemli gelişmeler olarak görülmekte..

Gerek bu toplantıdan gerekse bu konuda katıldığım diğer toplantılardan ve açık kaynaklardan edindiklerimi, kendi yorumlarımla sizlerle paylaşmak istiyorum...

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, Almanya’nın öncülüğünü yaptığı endüstri 4.0’ın avantajlarını ve dezavantajlarını tartışırken, robotik ve dijital teknoloji gibi yüksek teknoloji sistemlerinin kullanıldığı Japonya, endüstri 4.0 ile birlikte anılmıyor. Dünyada ve kendi ülkesindeki gelişim sürecine Japonya, Almanya’nın öncülük ettiği Endüstri 4.0'a yaklaşımı Toplum 5.0'ı bir felsefe olarak görüyor.

Bilişim fuarı CeeBIT 2017’ye katılan Japonya Başbakanı Shinzo Abe Fuarda Society 5.0 (Toplum 5.0) felsefesini “Teknoloji toplumlar tarafından bir tehdit olarak değil, bir yardımcı olarak algılanmalı” inancıyla temellendirdiklerini söyleyen Shinzo Abe fuar dönüşü Endüstri 4.0 devrimin ardından yaşanan yeni dönemi, Tokyo’da Society 5.0 ismiyle başlattı.

Süper akıllı toplum

“Toplum 5.0”, dijitalleşmenin ve robotların etkisini demografik, ekonomik, etik ve sosyolojik yönden değerlendirerek, insanların makine ve robotlarla ilişkisinin en verimli biçimde sağlandığı “süper akıllı toplum” modelini öneriyor.

Bu bağlamda, Toplum 5.0, bilgi toplumundan süper akıllı topluma geçişi ifade ediyor. Avcı toplumu ile başlayan insanlık çağı, bugün artık bilgi toplumundan süper akıllı topluma geçiş yapma sürecinde.

“Toplum 5.0” kavramı, işte bu “süper akıllı toplum”un tanımını yapıyor. İlk kez Japonya’da kayıtlara geçmiş bir kavram. Japonya’nın, Sanayi 4.0’ı toplumsal açıdan ele alması temelde 3 nedene; ülkenin yaşlanan nüfusuna, doğal afetler açısından çok riskli bir coğrafyaya sahip olmasına ve çevre kirliği ile enerji maliyetlerinin getirdiği sorunlara dayanıyor.

Toplum 5.0, Endüstri 4.0’ın getirdiği teknolojik yenilikleri topluma en verimli şekilde entegre ederek, ülkenin geleceğini yıkıma uğratabilecek kadar ciddiyet teşkil eden bu sorunları ortadan kaldırabilecek bir devrim olarak değerlendiriliyor.

Japon Ekonomik Organizasyonlar Federasyonu Keidanren’in hazırladığı 26 sayfalık çalışma da Toplum 5.0 felsefesi ışığında gelişmesi beklenen ekonomi ve sosyoloji reformunu geniş kitlelere anlatmayı amaçlıyor.

Söz konusu çalışma ilk insanın doğuşundan bugüne kadar olan süreci bölümlere ayırıyor ve günümüze kadar olan süreçte toplumları Avcı Toplum, Tarım Toplumu, Endüstriyel Toplum, Bilgi Toplumu ve Akıllı Toplum (Toplum 5.0) olarak beşe ayırıyor.

Keidanren, Toplum 5.0’ın geliştirilebilmesi için yıkılması gereken 5 önemli bariyeri de şöyle
tanımlıyor:
- Hukuk sistemindeki engeller,
- Nesnelerin dijitalleşmesindeki bilimsel boşluklar,
- Kalifiye personel eksikliği,
- Sosyo-politik önyargılar,
- Toplumsal direnç,

Keidanren, bu bariyerlerin yıkılması ve Toplum 5.0’ın yoluna devam edebilmesi için toplumların işbirliği içinde olması gerektiğine vurgu yapıyor.

Dünyadaki Toplum 5.0’a ilişkin gelişmeler özetle bunlar.

Biz ne yapmalıyız?

Peki ülkemizde Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a bakışımız yada bu alandaki gelişmeler nasıl dersek..

Sanayimizin dijital olgunluk seviyesi TÜBİTAK'ın bin firmayla yaptığı araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de sanayinin dijital olgunluk seviyesi Endüstri 2.0 ile Endüstri 3.0 arasında yer alıyor.

Endüstri 4.0 yarışının içinde olabilmek için sanayiyi dönüştürme çalışmalarına başlanıldı.

Oysa Japonya başta olmak üzere gelişmiş ülkeler, “Sadece sanayiyi dönüştürerek toplumsal kalkınmayı gerçekleştirmemiz mümkün değil” kavramını içselleştirmişler.

Öncelikle 'Toplum 5.0 felsefesinin ülkemizde iyi anlaşılması gerekiyor. Toplum 5.0 sadece teknolojinin gücünü artırmayı değil aynı zamanda toplumun yaşam kalitesini de artırmayı amaçlayan bir felsefe olduğunu unutmadan, ülke olarak teknolojik ve toplumsal dönüşümün getireceği değişimleri içselleştirebilirsek “Endüstri 4.0” yarışından kopmamış ve “Toplum 5” felsefesini kavramış oluruz..