Endeks kanunla idare edilirse

Karaçi Hisse Endeksine 2008 Ağustos-Aralık döneminde baktığınızda düz bir çizgi göreceksiniz. Bu neden olabilir?

A- Endeks işleme kapatıldığı için
B- Söz konusu ülkede “Yaz sonu sat sene sonuna kadar geri dönme” diye bir strateji olduğu için.
C- Çok zor görünse de istatistiki olarak mümkün olduğu ve finansal mucizelere inandığımız için
D- Hükümet öyle dediği için…

Tabii D olduğunu anladınız. Bu olay 2008’de Pakistan’da birkaç gün değil aylar boyunca yaşandı. Borsa yönetimi 16000 zirvesinden 27 Ağustos 2008’de 8999’a kadar gerileyen ve fakat 9144’ten kapanan endeks karşısında panik oldu ve SPK’ya hisseler işlem görse de endeks kapanışının 9144’dün altında olmaması teklifini getirdi. Ve teklif 121’e karşı 2 ile kabul edilip, uygulandı. Açıldıktan sonra ise 15ten daha az seansta KSE 4782’ye geriledi. Neden oldu nasıl oldu ileride belki başka bir yazının konusu olur.

Ama geçmişte kalan bu olay birden gündemden düşen Çin ile ilgili. Önce Çin’de müdahale nasıl oldu hatırlayalım. CSRC 21 aracı kurumu topladı borsalara bağlı ETF’lerde minimum 120 milyar Yuanlık alım yapmaya ikna etti. Daha önemlisi Sh. Composite 4500’ü aş(a)madığı sürece satış yapamayacaklar. CSRC paranın kredili işlemler ve açığa satış işlemlerini düzenleyen China Securities Finance Corp. CSF’ye transferini emretti. Aracı kurumların kendi temsilcilerinden oluşan bir ekibin parayı yönetmesi talebi ret edildi ve para ertesi gün 11:00’e kadar hesaptan istendi. Aynı gün CSF müdahale için 260 milyar Yuan ayırdığını açıkladı. 

Ardından Finans Bakanlığı, Bankacılık ve Sigorta denetleme kurulu, KIT varlıklarının kontrolü kurulu (SASAC) ve İç Güvenlik Bakanlığı ! operasyona katkıda bulunma kararı aldı. Faiz indirildi, margin kuralları gevşetildi, hissedarların 6 ay borunca satış yapması yasaklandı 2781 hisseden 1442’sinin tahtası kapandı.

Şu anda hangi noktadayız? Hükümetin 4500’den sattığı bir call optionu/alma hakkı var diyebiliriz. Şu anda ilk yüz büyük şirketin sadece 2 tanesi işleme kapalı geri kalan hisselerin ise 14%si. Beklenen FK oranlarını Asya’nın diğer borsaları ile karşılaştırdığımızda ise Çin Japonya hariç hepsinden yüksek. Bu düşüş ve iyice hırpalanan MSCI endeksine dahil edilme beklentisi uzun vadeli yatırımcıları borsaya çeker mi? Faiz indimler gibi adımların nakit akışı üzerinden bir etki yarattığını var sayarsak (kredi borçlanma maliyetine etkisini konu dışı bırakıyorum) beklenti uzun vadeli yatırımcıları çekmek olmalı. Spekülatörlerin yığıldığı bir borsada gereken de MSCI veya indirgenmiş nakit akışları veya başka bir temel neden (SDR?) ile yatırıma gelecek uzun vadeli alıcılar. Olmadığı taktirde sıcak patates oyunu oynanıyor demektir. 

Fiyatlamalara baktığımızda uzun vadeli yatırımcıları çekecek bir adımdan ziyade emir komuta zinciri içinde spekülatörleri satmaktan alı koyan bir düzenleme görüyoruz. Bu bir süre için borsayı ayakta tutabilir. Ancak endeksin (çok uzun olmayacak bir vadede) ikinci bir satış dalgası ile önceki dibinin altına düşmesini bekliyorum. Ve borsa en çok ses çıkartan olmasına rağmen  Çin’in dertlerinin en küçüğü…