Endeks düştü, enflasyon da düştü mü?

Kasım ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yüzde 1.44 düştü ve böylece endeksteki yıllık artış oranı 3.62 puan gerileyerek yüzde 21.62 oldu.

Bu sonuçlardan enflasyon sorununun çözülmeye başladığı sonucu çıkar mı? Enflasyona ilişkin gelişmelerle TÜFE verilerinin ayrıntılarını birlikte değerlendirdiğimizde ortaya çıkan resim şöyle:

* Aylık TÜFE’deki yüzde 1.44’lük düşüşün 1.17 puanı ulaştırmadan 0.24 puanı ev eşyasından geldi. Aylık düşüşün 1.41 puan ile neredeyse tamamı geçici vergi indirimleriyle fiyatların düşürüldüğü bu iki kalemden kaynaklandı. Vergi indirimleri kalktığında manzara hemen tersine dönecektir.

* Aylık düşüşte gıdanın katkısı 0.17 puan oldu. Burada da kışlık meyve ve sebze fiyatlarındaki mevsimsel düşüş belirleyici. Taze meyve ve sebzenin düşüşe katkısı 0.22 puan. Bu da diğer kalemlerde fiyat artışlarının sürdüğünü gösteriyor. Zaten un, ekmek, makarna, bulgur, kuru fasulye, nohut, mercimek, patates, soğan gibi en fazla tüketilen gıda maddelerinde fiyat artışının kasımda da etkin şekilde sürdüğü görülüyor.

* Zorlama indirim kampanyalarına ve vergi indirimlerine rağmen enflasyon sepetindeki kasımda fiyatı artan kalemlerin sayısı düşenlerin 2.42 katı. Fiyatı düşen 108 kaleme karşılık 261 kalemin fiyatı kasımda da arttı.

* Üretici-tüketici enflasyon makası hala çok yüksek. ÜFE’deki yıllık artış yüzde 38.54 ile TÜFE’nin 16.93 puan üzerinde. Üstelik yıllık üretici enflasyonu enerjide yüzde 75.61, ara mallarında yüzde 39.11 ile daha da yüksekte.

* Bu makas, maliyet enflasyonu baskısının sürdüğünü gösteriyor. Bu durumda üreticiler ya bu maliyet artışını tüketiciye aktaracaklar ve enflasyon daha da yükselecek; ya da talep düşüşü yüzünden maliyet artışını tüketiciye aktaramayacak ve kendileri krize girecekler.

* ÜFE ve TÜFE’deki düşüşte kurlardaki gerilemenin de önemli bir katkısı var. Ancak bunun da yüksek faizler ile üretim ve talepteki düşüşten kaynaklandığını dikkate alırsak, temel sorunların sürdüğünü görüyoruz.

* Sonuç olarak ortada enflasyon dinamiklerini kıran yapısal bir düzelme yok. Endeksteki düşüşü zaten halk da hissetmiyor.

* Sonuç olarak enflasyon sorunu, bütün yakıcılığı ile hala sürüyor.