En zengin 100 Türk
Para başarının mükafatıdır. Üretimden kaynaklanan ve vergisi ödenen kâr, ülkenin milli gelirinin de büyümesine yol açar.
Para konuşulur iken servet ile geliri ayırmak gerekir.
Servet durağandır. Birikimdir. Gelir ise dinamiktir. Bir dönem içindeki net para girişini/akışını ifade eder.
En zengin Türk sıralaması yapılırken birikim ölçüsü dikkate alınmaktadır.
Batı ülkelerinde de bu tür sıralamalar yapılıyor. Batı ülkelerinde kişisel ve kurumsal hesaplar şeffaf olduğu için varlık/servet değerlemesini yapmak bir ölçüde kolay.
Bizde ise halka açık ve halka kapalı şirket bilançoları yanında, kişilerin ve kurumların varlıklarının iyi bir şekilde ölçülememesi, sıralama yapmayı güçleştiriyor.
Forbes Dergisi'nin her yıl yaptığı sıralamanın 2009 yılı sonuçları geçen hafta sonu açıklandı.
En zengin 100 Türk'ün toplam varlıkları 2007 yılında 111 milyar dolar olarak belirlenmişti. 2008 Yılı sonunda 56 milyar dolara düşen varlıkların, 2009 yılı sonunda 87 milyar dolara yükseldiği belirtiliyor.
En zengin 100 Türk'ün varlıkları nasıl azalıyor, nasıl artıyor? Nerede para kaybediyor, nereden kazanıyorlar?
En zengin 100 Türk'ün tamamının varlık kaynağı üretim değil. Üretim ile bağı olanların sayısı az. O zaman varlık değerindeki artış ve gerilemenin kaynağı varlıkların piyasa değerindeki değişimden kaynaklanıyor demektir.
Acaba varlık stokunun piyasa değerini ölçmek kolay mı? Kolay olmadığı bir gerçek. İşte o nedenle bu sıralamayı ihtiyatla karşılamak gerekir.
İlginç olan sıralamada ismi geçenlerin itiraz etmemeleri.
Açıklamalara göre geçen yıl 13 olan dolar milyarderi sayısı 28'e çıkmış. Bir yılda dolar milyarderi sayısında 15 artış olmuş.
Varlığı/serveti milyar doları aşan aile sayısı 17 olmuş. 25 ailenin servetinin toplamı 60 milyar dolar.
Kabaca 100 Türk zenginin servetinin, milli gelirin yüzde 10'u dolayında olduğu görülüyor.
Bu bilgiler doğru ise:
-Türkiye'de gelir dağılımının sanıldığından bozuk olduğu söylenebilir.
-Kriz dönemlerinin belli kişilerin servetlerinin artmasına yol açtığı söylenebilir.
Listedeki isimler teker teker değerlendirildiğinde ise:
- Servetin sadece üretimden kaynaklanmadığı söylenebilir.
- Listede yer alan ailelerin çok azının uzun süredir üretim ile uğraştıkları, daha sonraları üretim dışı sektörlerde isim yapanların listede çoğunluğu oluşturdukları söylenebilir.
- Listede yer alan bazı isimlerin, son 20-25 yılda iş hayatında isimi öne çıkan isimler olduğu, Türkiye'de kısa sürede en zenginler listesine girmenin işini iyi yapanlar için mümkün olduğunun açıklıkla görüldüğü söylenebilir.
Sanayileşmiş ülkelerde, küresel pazar için ekonomik büyüklükte üretim yapılan ekonomilerde zenginliğin kaynağı daha fazla katma değer, daha fazla kârdır.
Bizde ise üretime dayalı kârın sınırlı olması nedeniyle varlık değerlerinin değişimi konjonktüre bağlı oluyor. Rant ve spekülasyon, ticaret faktörleri öne çıkıyor.