En derin bölgesel eşitsizlik en tehlikeli yerde
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileriyle yaptığımız hesaplamalara göre kişi başına ortalama harcamada en derin bölgesel eşitsizlik eğitim alanında. Üstelik eğitimdeki uçurum, 2016’da bir önceki yıla göre çok hızlı bir şekilde artmış. Eğitimdeki eşitsizlik, diğer alanlardan farklı olarak eşitsizliğin gelecekte daha da derinleşmesine yol açma potansiyeli taşıdığı için en tehlikeli eşitsizlik özelliğini taşıyor.
Hesaplamamızda hanehalkı tüketiminin bölgeler arasındaki dağılımı ve her bir bölgede tüketimin, harcama kalemleri arasındaki dağılımı temel aldık. Toplam tüketim miktarı için GSYİH hasaplarındaki hanahalkı tüketimi cari değerini kullandık. Bölgelerin nüfusunu TÜİK’in illere göre yıl ortası nüfus projeksiyonlarını kullanarak hesapladık.
TÜİK’in 26 bölgeli düzey 2 bölge sınıflamasına göre bölgelerde kişi başına aylık ortalama tüketim miktarını ve bunun 12 harcama kalemine nasıl dağıldığını sayfadaki tabloda görüyorsunuz.
Bu tablodan çıkan temel sonuçları şöyle özetleyebiliriz:
* Kişi başına toplam tüketim harcamasında İstanbul birinci, TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) bölgesi sonuncu sırada yer alıyor. İstanbul’da kişi başına tüketim TRC2 bölgesinin 3.16 katı. 2015’teki farkın 3.18 olduğunu dikkate alırsak, eşitsizlikte dikkate değer bir değişiklik olmadığını söyleyebiliriz.
* Kişi başına tüketimde bölgeler arası eşitsizliğin en düşük olduğu alan doğal olarak gıda. En tepedeki TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgesi ile en alttaki TRC2 bölgesi arasındaki fark 2.09 düzeyinde. Eşitsizlikte en düşük farkın bile iki katı olması önemli bir nokta.
* Bölgesel eşitsizliğin en yüksek olduğu alan eğitim. En tepedeki İstanbul ile en alttaki TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesi arasında 16.53 gibi çok yüksek bir fark bulunuyor. 2015’te yine en tepede yer alan İstanbul ile en altta yer alan TRC2 bölgesi arasındaki fark 11.78 kat idi. Eğitimdeki bölgesel uçurum bir yıl içinde 4.75 puan gibi çok yüksek bir hızla artmış bulunuyor.
* İstanbul 12 tüketim kaleminin 5’inde en tepede yer alırken, TRC2 bölgesi de 5 kalemde en altta yer alıyor. TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi üç kalemde ilk sırada birinci olarak en tepedekiler arasında ikinci sırada yer alıyor. En alttakiler arasında ise üç kalemde en az tüketim yapan TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesi yer alıyor.
