Emtiada spekülasyon

Madem köşemizin adı Derin Bakış, o zaman bir derin bakış açısı sunayım; hatırlanırsa Covid boyunca baskılanan tüketici talebi pandeminin kontrol altına alınmasının ardından Nisan 2020 – Mayıs 2022 arasında patlama yaparak özellikle hammade ve emtia fiyatlarının çok hızlı yükselmesine neden olmuştu.

Bu dönemde Emtia Araştırma Bürosu’nun hesapladığı CRB Emtia endeksi 350 puandan 650 puana çıkarak %85 artış kaydetmişti. Piyasadaki derin bilgilere göre bu hareketi önceden gören ve ismi söylenmeyen 3 büyük spekülatör emtia kompleksinde ciddi büyüklükte alış pozisyonu oluşturmuştu.

Ancak 2023’ün başında bu grup emtiada net satıcı konumuna geçti. 2022’deki zirveden sonra 2023 başına kadar emtia endeksi %14 düşmüştü. Bu sene ise emtia endeksindeki kayıp sadece %2 civarında. Peki şimdi ne oluyor biliyor musunuz?

Adı çıkmış dokuza, inmez sekize olan bu üç büyük spekülatörün yeniden emtia piyasalarında pozisyon almaya başladığını duyuyorum. ETF yöneticileri, varlık yöneticileri ve bazı bankaların işlem masalarında konuşulanlara göre en büyük talep altın ve enerjide gerçekleşirken tarımsal emtiada şeker başta olmak üzere kakao, pamuk ve tahıllarda - buğday hariç - gerçekleşiyor.

Daha çok trend takipçisi olan ve yukarıda bahsi geçen piyasa aktörleri normal olarak piyasa gittikçe daha fazla eğiliminde olurlar. Bu nedenle de eğer söz konusu üçlünün alımları devam ederse piyasanın geri kalan trend takipçileri de alışa katılabilir ve böylece yeni bir emtia rallisi gündeme gelebilir.

ABD piyasalarında iyimserlik

İşlem bazlı beklentilerden sonra bir de geçen haftanın verileri ve bu hafta açıklanacak olan enflasyonu gözden geçirelim. Basitçe, geçen hafta açıklanan istihdam ve işsizlik başvuruları verileri ABD’de istihdam piyasasının an sıcak zamanlarının geçmekte olduğunu gösteriyor.

Her ne kadar ADP ile tarım dışı istihdam verileri arasında sıklıkla olduğu gibi geçen hafta da bir uyumsuzluk olsa da tarım dışı istihdamın güçlü bir artış gösteremeden neredeyse beklentilere paralel gelmesi ve hemen öncesinde işsizlik başvurusunda bulunan kişilerin sayısının artmaya başlaması ilerleyen aylarda Amerika’da işsizliğin yükseleceğinin bir göstergesi. Buna ek olarak JOLTS verisine göre Amerikan ekonomisi artık geçen aylarda olduğu kadar sayıda iş pozisyonu üretemiyor. Bu veri seti henüz ABD’de iş bulmanın çok zor olmadığını söylüyor ama gelinen noktada önemli bir trend dönüşündeyiz.

Ekonominin daha çok büyüme tarafı ile ilgili olarak ISM hizmet ve imalat verileri de aslında gözle görülen bir ekonomik yavaşlamaya işaret ediyor. Hemen hemen bütün alt kalemlerde beklentilerin daralma bölgesine kaydığını görebiliyoruz. Ayrıca bölgesel FED’lerin hesapladığı imalat endeksleri bir süredir baş aşağı gidiyorlar. Bu konu enflasyondan bağımsız olarak büyümenin güneye gittiğini ifade ediyor.

Oysa piyasa fiyatlamalarına bakarsak varlık yöneticilerinin son dönemde endekslerin yükseleceğine yönelik pozisyonlarının güçlendi görülüyor. Yani pek de resesyon fiyatlanıyormuş gibi değil. Hatta aksine, Fed’in faiz düşüreceği beklentisi ile özellikle teknoloji hisseleri yüksek oranda tercih ediliyor. Doğrusu bence bu biraz fazla iyimserlik. Önümüzde henüz ne kadar derinleşeceği belli olmayan resesyonist bir dönem var.

Diğer yandan tahvil piyasasında da yine Fed beklentileri nedeniyle tahvil - bono piyasasındaki satış pozisyonlarının kapatılmasından kaynaklanan bir ralli söz konusu. Oysa henüz bunun için de erken olduğunu düşünebiliriz. Çünkü enflasyonun ne hızla düşeceğini öngörmek Fed için bile mümkün değil. Şimdilik sadece artırımların sonuna geldiğimizi ve Mayıs toplantısında yapılacak 25 baz puanlık artıştan sonra büyük ihtimalle Fed’in beklemeye geçeceğini düşünmek gerekir. Tabi bu durum biraz da verilere bağlı.

Örneğin bu hafta açıklanacak olan ABD tüketici enflasyonunun manşette düşmesi, çekirdekte yükselmesi bekleniyor. Buna temel teşkil eden konu ise yakıt fiyatlarının önceki okuma dönemlerine göre daha az yükselmesi ve yiyecek fiyatlarındaki artışın yavaşlaması olarak düşünülebilir.

Muhtemelen Mart ayı okumasında bu faktörler etkili olacak. Henüz erken ama gelecek ay petroldeki yükseliş enflasyona yukarı yönlü etki yapacaktır. Çekirdek enflasyon için ise aylardır yavaşlama işareti göstermeyen kiraların ne yapacağı belirleyici olarak – artık gerilemeye başlar diye düşünüyorum.

Ayrıca detaylı analizlere göre ABD’de ikinci el ve birinci el araç satışlarında fiyatlardaki artış çekirdek enflasyona yukarı yönlü etki olarak yansıyacaktır. Hep söylenen “verilere bağımlılık” konusunun artık gerçekten kapıda olduğunu görmek lazım. Bu durumda geçen seneki trendler yerini artık daha volatil bir piyasaya bırakacak ve yatırımcıların işlerini zorlaştıracaktır.