Emtia fiyatlarına iki farklı değerlendirme ve Çin etkisi

Bu yılın ilk dokuz ayında farklı emtia fiyatlarında yüzde 6.2 ile yüzde 15.2 arasında düşüş yaşanması bazı uzmanlarca “Emtia piyasasının ölümü” olarak değerlendirilirken, HSBC ve önemli tahvil fonu Pimco analistleri ise emtiaların hala yatırım değeri taşıdığını belirtiyorlar. Her ne kadar eski dönemdeki gibi önümüzdeki dönemde emtia fiyatlarında çift haneli büyüme beklenmese de emtialarının hala yatırım değeri taşıdığını öne sürüyorlar.

Emtia fiyatlarını yatırım açısından olumlu bulan uzmanlar, 150 yıllık döneme bakıldığında uzun vadede emtia fiyatlarının ortalamaya uygun seyrettiğini belirtiyorlar. 1990’dan bu yana emtia fiyatlarının yüzde 120 artış gösterdiğini belirten HSBC Avustralya ve Yeni Zelanda baş ekonomisti Paul Bloxham, emtia fiyatlarının 20. yüzyılın sonlarındaki düzeyini koruyacağı tahminini yapıyor.

Uzmanlar emtia fiyatlarını destekleyen nedenler üzerinde dururlarken, son on yılda fiyatların yüksek seyretmesine başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin altyapı harcamalarının etkili olduğunu belirtiyorlar. Gelişmekte olan ülkelerde altyapı harcamalarının devam etmesinin talebin gücünü korumasını sağlayacağını öne sürüyorlar.

Uzmanlar bunu yine Çin açısından değerlendirirlerken Çin’in bu dönemdeki yüzde 7.5’e gerileyen büyümesinin yaratacağı talebin 2008’lerde yüzde 10 büyürken yarattığı talebe eşit olacağını 
öne sürüyorlar. Buna gerekçe olarak Çin’in 2008’e göre bugün çok daha büyük bir eknomomiye sahip olduğunu gösteriyorlar.

Uzmanlar ayrıca, Fed’in tahvil alımlarını azaltmasının da Çin’in diğer gelişen ülkeler kadar Fed kaynaklarına karşı hassas olmaması nedeniyle etkisinin düşük olacağı tahminine de yer veriyorlar.

Gerçekten de son 15 yıllık döneme baktığımızda dünya emtia fiyatlarında Çin ve Hindistan gibi ülkelerin çok önemli etkisi olduğuna tanık oluyoruz.,

2001 yılında 230 milyon ton demir çelik üretimine sahip Çin’in o yıl tüketiminin 250 milyon tonun üzerinde olması hem cevher, hem demir- çelik fiyatlarının hızla yükselmesine yol açmıştı. Hem de büyük tonajlı tankerlerde navlun fiyatlarının büyük oranda artmasına neden olmuştu.

O dönemden bu yana Çin, dünya emtia ve tarım fiyatları üzerinde çok etkili olan kararlarıyla her dönem emtia fiyatlarını etkiledi. Bu nedenle HSBCve Pimco uzmanlarının emtia fiyatlarının geleceği konusunda değerlendirme yaparlarken Çin faktörünün altını çizmeleri çok gerçekçi bir nedene dayanıyor.

Not:Kahmi’nin gördükleri yaşadıkları Sayın Jak V. Kahmi “Bir yurttaşlık görevi olarak kaleme aldığını” ifade ettiği, “Gördüklerim Yaşadıklarım” başlıklı 80 yıllık hatıratını Remzi Kitabevi’nde yayınladı. Kahmi 15 yaşından bu yana tutuğu anılarıyla ilgili notlardan yararlanarak yazdığı kitabında önemli bir sanayicinin yetişmesinde rol oynayan etkenler, başarıları yer alıyor. Bunun yanı sıra yaşadığı amcasının ve kitabını ithaf ettiği oğlu Hayati Kahmi’nin ölümü gibi acılar da dile geliyor. Başarılı iş adamı Jak V. Kahmi’nin hatıratı, genç girnişimciler ders nitelikli, öğretici bilgiler içeriyor.