Emsal ücret araştırması
Av. Cihan AVCI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2008/ 10241 E. 2008/ 6580 K. ve 27.03.2008 tarihinde verdiği kararında; iş uyuşmazlıklarında sık sık karşılaşılan gerçek ücret miktarına ilişkin uyuşmalıklarda hangi yolun kullanılması gerektiğini net bir biçimde tarif etmiştir. Uygulamada sık sık davacı işçinin iddia ettiği ücret ile davalı işverenin sunduğu bordrolardaki ücret uyuşmamaktadır. Hatta her iki tarafın tanıklarının da gerek davacı işçinin gerekse de davalı işverenin ücrete dair iddialarından çok farklı rakamları beyan ettikleri de vakidir. Bu karışık hal içerisinde mahkemenin hangi beyan üzerine hesaplama yapacağı hususu çok büyük bir önem taşımaktadır. İşte bu karar taraflarca ücret miktarına dair farklı iddiaların bulunduğu bir ihtimalde hangi yolun izlenmesi gerektiğini hiçbir duraksamaya yer bırakmayacak açıklıkta ortaya koymaktadır.
İncelemeye konu kararda davacı işçi, ihbar, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve izin alacağının ödetilmesini karar verilmesini istemiştir. Davacı yan dava dilekçesinden aylık ücretinin net 300 TL olduğunu iddia etmiştir. Davacı tanıkları da davacının şef olduğunu beyan ile asgari ücretin üzerinde maaş aldığını, lakin tam olarak ne kadar ücret aldığını bilmediklerini belirtmişlerdir. Öte yandan işveren tarafından dosyaya sunulan ve davacının imzasını taşıyan bordrolarda asgari ücretten ücret tahakkuku yapıldığı görülmüştür.
Yargıtay böyle bir durumda davacı işçinin alabileceği gerçek ücretin tespiti için, davacının iş ve kıdemi de belirtilerek meslek kuruluşuna yazı yazılarak, gelen sonuca göre karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Burada önem arz eden hususlardan birisi ilgili meslek kuruluşunun ne şekilde tespit edileceğidir. Uygulamada çalışılan işyerinin sektöründeki sendikalara ve ticaret odalarına yazılar yazılmaktadır. Ancak belirtmek gerekir ki bu şekilde alınan emsal ücret araştırmaları son derece sağlıksız bilgileri içermektedir. Bordroda görünen ücretten daha yüksek ücret aldığını iddia eden işçi bunu ispatla mükelleftir. Dolayısıyla bu emsal ücret araştırması, uygulamada masrafı davacı işçi tarafından karşılanarak yapılmaktadır. Bunun ötesinde ilgili meslek kuruluşu da bizzat davacı veya vekilince tespit edilmektedir. Bu tip uygulamalarda işçi sendikalarının verdiği cevaplar bazen işçinin talebini dahi aşan meblağları içerebilmektedir. Bu sebeple işverenlerin gerçek dışı bir ücret iddiası ile karşılaştığında gerçek ücretin bordroda göründüğü kadar olduğunun ispatı için belge ve emsal iş sözleşmeleri ve bordrolar sunmasını tavsiye ederiz. Bunun yanı sıra işveren tarafın da işçinin yaptırdığı emsal ücret araştırması ile yetinmeyip, kendi tespit edeceği bir meslek kuruluşuna da emsal ücret sordurması yararlı olacaktır.