Emeklilik sisteminde değişiklik olmayacak

Son dönemlerde emeklilik siteminde, emekli aylığı hesaplama sisteminde köklü değişikliklere gidileceği konusunda basında birçok haber yayınlandı. Ayrıca Kıdem Taz­minatı’nın fona devir olacağı ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin devreye gireceği konu­sunda haberler yapıldı.

‘Geç emekli olun maaş artar’ söylemi mümkün değil

Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, katıldı­ğı televizyon programında emeklilik siste­minde değişiklik yapılmayacağını, emeklilik için 2024’den 2025’e girerken güncelleme katsayı hesabından dolayı oluşacak zararın telafi edilmeyeceğini, kıdem tazminatının fona devir olmayacağını söyledi. Sayın Ba­kan’ın açıklamalarını bir sosyal güvenlik uz­manı olarak izledim, yaptığı açıklamalar ile Çalışma Bakanı’nın bu konulara hâkim ol­madığını gördüm.

Çalışma Bakanı’nın açık­lamalarında, ‘emekli olmayın, emekliliği hak etseniz dahi daha çok çalışarak ileride emekli olduğunuzda alacağınız emekli aylı­ğınızı arttırırsınız’ söylemi aslında mevcut durumda mümkün gözükmüyor. Bir önceki yazımda; çalıştığınızda aylık bazda bildiri­len brüt prime esas kazançların emekli aylı­ğına etkisini yazmıştım. Ancak sadece prime esas kazançlar yani maaşlarınız emekli aylı­ğını belirlemiyor.

Örnek 2024 Ocak ayında emekli aylığı he­saplama sisteminde 25.000TL emekli aylı­ğını gören bir sigortalı brüt 150.000TL olan tavan ücretle çalışırsa aylık bazda emekli aylığı 450 TL artar. Bu kişinin 2024 Hazi­ran ayında emekli aylığı 27.700TL, 1 Tem­muz’da %24.73 enflasyon farkı ile 34.550 TL olur, bu kişi 2024 Aralık ayı sonuna ka­dar çalışırsa her ay 450 TL emekli aylığı ar­tışı devam eder.

31.12.2024’de emekli aylığı 37.250 TL olur ancak bu kişi 2024’de emekli olmaz ise 2025 Ocak ayında sistemde emekli aylığını 29.985 TL olarak görür. Bu tutara ortalama 2025 Ocak ayında verilecek %15 enflasyon farkı dâhil edilmiş olarak hesapladım. Ancak 2024 Aralık ayında emekli olmayı tercih ederse 2025’de emekli aylığı olarak 42.835 TL emek­li aylığı alır.

Yüksek brüt ücretlerle çalışanların aylık bazda emekli aylıkları artar mı? Az da olsa artar, ancak enflasyonun düşme eğilimde ol­duğu dönemde bu kişiler zarar eder. 2024’de emekli olursa 42.835 TL emekli aylığı alacak kişi emekli olmaz ise 2025’de sistemde emek­li olduğunda alacağı emekli aylığını 29.985 TL olarak görür. Bu durumda Çalışma Bakanı’nın ‘emekli olmayın daha çok çalışın emekli aylı­ğınızı arttırırsınız’ söylemi havada kalıyor.

Diğer bir açıklaması ‘’Emekli aylığı hesap­lama sistemimiz çok iyi, bu sistemde de bir değişiklik düşünmüyoruz’’ şeklindeydi.

Ülkemizde emekli aylığı hesaplama siste­mi maalesef emekli olmadan daha çok çalış­mayı ya da kayıtlı çalışmayı özendirmiyor.

Kayıtlı çalışma özendirilmeli

Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için Çalışma Bakanı, emekli sayısını örnek göstererek aktif-pasif dengesinin sağlanması gerektiğini ifade ediyor. Tabi ki emekli sayısı önemli ancak burada asıl bakılması gereken kayıtlı çalışan sayısı olmalı, kayıt dışı çalış­manın önüne geçilmesi için sigortalı yani ka­yıtlı çalışmanın özendirici olması gerekiyor.

Emekli sayısı artıyor fakat devletin dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri, sigorta prim gelir­leri ve diğer gelirleri de artıyor ancak emek­liye verilen aylıklar gerçek enflasyon oranın­da artmıyor. Emekli aylığı hesaplama siste­mi Çalışma Bakanının dediği gibi gayet iyi ise neden çalışanlar emekli olduğunda hesapla­nan aylığı değil de devletin belirlediği en dü­şük emekli aylığını almak zorunda kalıyor.