Emeklilerin ve emekli olacakların en çok merak ettiği konular
Sosyal güvenlik ve emeklilik konuları, çalışanların ve emekliliğe hazırlanan bireylerin sıklıkla merak ettiği birçok detay barındırır. Çalışma hayatında milyonlarca kişi, ne zaman emekli olacağını, hangi statüden emekli olacağını, emekli olduğunda kaç Lira emekli aylığı alacağını merak eder.
Emekli olan kişiler ise, emekli olduktan sonra çalışmaları durumunda emekli aylıklarında bir kesinti yapılıp yapılmayacağını, emekli olarak çalışırken kıdem tazminatı hakkı olup olmadığı gibi konuları merak eder.
Ne zaman emekli olurum sorusu ilk işe başlama tarihine göre belirlenir.
-08-09-1999 tarihine kadar ilk sigorta başlangıcı olanlarda yaş yaştı yoktur.
İlk işe başlama tarihlerine göre 4/A eski SSK’da 5000-5975 gün arası prim gün sayısını tamamlayanlar 18 yaş baz alınarak kadınlar 20, erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlamışlar ise emekli olurlar.
-Bağ-Kur ve Emekli Sandığında kadınlar 7200 gün, erkekler 9000 günle emekli olabilirler.
-Aynı zamanda 3600 günle de kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir.
-Prim gün sayısı eksik olanlar doğum, askerlik, yurtdışı, halk eğitimde usta öğretici, doktora eğitiminde geçen süreler, grev ve lokavt süreleri, tutukluluk ve gözaltı süreleri (sigortalı iken her hangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan ve bu suçtan beraat edenler), avukatlık ve noterlik staj süreleri, seçim nedeniyle görevden ayrılma gibi süreler için SGK’ya prim borçlanması yapılarak eksik prim günleri tamamlanabilir.
l09-09-1999/30-04- 2008 arasında sigortalı olanlar 4/A’da 7000 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir.
l01-05-2008 sonrasında ise kadın ve erkeklerin emeklilik yaşı kademeli olarak 65 yaşına kadar çıkmaktadır.
Hangi statüden emekli olunacağına (SSK, Bağ-Kur, Banka Sandığı, Emekli Sandığı)
lSon ödenen 2520 gün prim gün sayısı içinde hangi statüden fazla gün var ise o statünün şartları ile emekli olunur.
Emekli olduğumda kaç TL emekli aylığı alırım
-Emekli olduğunuzda kaç TL emekli aylığı alacağınızı ‘’e-devlet’’ siteminden ‘’4/A Emekli Aylığı Hesaplama’’ bölümünden hesaplatarak emekli aylığınızı görebilirsiniz.
-Emekli aylıkları 4/A’da şu şekilde hesaplanır.
-2000 öncesi dönemde gösterge rakamı, aylık bağlama oranı ve katsayı kullanılır:
-Formül: Gösterge rakamı x Aylık bağlama oranı x Katsayı = 4A emekli maaşı
-2000-2008 dönemi için gösterge yerine güncelleme katsayısı kullanılır.
-Formül: Güncelleme kat sayısı x Aylık bağlama oranı = 4A emekli maaşı
-2008 sonrası dönemde ise emekli maaşı hesaplaması, aylık kazancın ortalaması ve bağlanma oranı üzerinden yapılır.
-Formül: Aylık kazancın ortalaması x Bağlanma oranı = 4A emekli maaşı
Emekli olduktan sonra çalışanların emekli aylığı kesilir mi?
-Emekli olduktan sonra özel sektörde çalışanların emekli aylıklarında bir kesinti olmaz, çalışırken emekli aylıklarını da alabilirler. Emekli olduktan sonra çalışanlar SGDP ile çalışırlar.
-Emekli olduklarında kamuda, belediyelerde ya da kamu iktisadi kuruluşlarında çalışanların emekli aylıklarını kestirmeleri gerekir.
Emekli olduktan sonra SGDP ile çalışanlarda kıdem tazminatı
-Emekli çalışanlar da normal çalışanlar gibi kendi arzu ve isteği dışında işten çıkartıldıklarında ya da haklı sebeple işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler.
-Emekli olan kişiler normal çalışanlar gibi SGK’dan yazı alarak ilk işe başlama tarihlerine göre sigortalılık süresi ve prim gün sayısı ile kıdem tazminatı alamazlar.
-Emeklilerin kıdem tazminatı da normal çalışanlar gibi hesaplanır, her yıla bir brüt ücret şeklindedir.
-Çalışma süresine göre gün, ay, yıl hesabı yapılarak kıdem tazminatları hesaplanır
-Kıdem tazminatının tavanı emekliler içinde geçerlidir.
-Emeklilerde en az bir yıl çalışması durumunda kıdem tazminatlarını hak ederler.
-Emekli olduktan sonra aynı işyerinde SGDP ile çalışanların kıdem tazminatları emekli olduklarında ödenmemiş ise, çalışma süresi sonunda haklı nedenle işten ayrılır ya da işveren işten çıkartır ise normal çalışma ve SGDP ile çalışılan toplam süre için kıdem tazminatı hesaplanır.
lKendi isteği ile işten ayrılması durumunda ise sadece emekli olmadan önce normal çalışmada geçen sürenin kıdem tazminatını alabilir.