Elon Musk ve DOGE ekibi

Son dönemlerde herkes Amerikan dış po­litikasındaki gelişmelere ve Başkan Trump’ın söylemlerine o kadar odaklandı ki iç politikada başlayan büyük kaosu tüm dünya gözden kaçırıyor.

Grönland’dan Pa­nama’ya, Kanada’dan Ukrayna’ya, Çin’den İran’a, Gazze’den Meksika’ya dış politikada Trump’ın söylemleri o kadar radikal ve ka­otik ki dünyanın birçok ülkesindeki dış po­litika analistleri ister istemez bu söylemler doğrultusunda dünya politikasının geleceği­ne odaklanıyor. Oysa asıl mesele ve asıl kaos Amerika Birleşik Devletleri’nin içerisinde.

Şüphesiz ki bu krizlerden ilki ve belki de en gürültülü olanı Elon Musk ve meşhur DOGE ekibi. DOGE ‘Department of Govern­ment Efficiency’ hükümeti daha verimli ça­lıştırma departmanı. Seçimlerden önce Do­nald Trump tarafından, Elon Musk’ın özel yetkilerle donatılarak hayata geçirdiği bir departman. Amerikan Devleti’nin üzerin­deki ağırlıklardan kurtulma, gereksiz harca­maları ortadan kaldırma, devletin verimlili­ğini artırmak için lüzum olmayan birimleri kapatmak gibi bir görevi vardı. Ancak çok kısa zaman içinde iş çok enteresan bir boyu­ta geldi.

Elon Musk’ın kurduğu DOGE ekibi; birçok federal hükümet biriminin içine girip buralarda olağanüstü yetkilerle verileri in­celeyip, o veriler üzerinden işten çıkarma­lardan birim kapatmalarına kadar önemli kararlar alıyor ve bunların uygulamalarını da Başkan Trump’a kanun hükmünde karar­namelerle yaptırıyorlar. Şunu söylemekte fayda var, bu ekibin neredeyse hiçbirinin devlet tecrübesi yok.

Senato’da büyük hareketlilik

Devlet örneğin NOAA Hava ve İklim Araş­tırmaları ile alakalı birim, USAID Ameri­ka’nın İnsani Yardım konularında en üst dü­zeyde hizmet veren birimi, FAA Ulaştırma Bakanlığına bağlı Federal Havacılık Daire­si, Maliye Bakanlığı ve Eğitim Bakanlığı gi­bi birçok birimde Musk ve ekibi, olağan üstü yetkiler ile araştırma ve bilgi toplama yapı­yor.

Sebep ne olursa olsun devletin birimleri içinde özel yetkili bir grubun en hassas bil­gilere erişmesi bu bilgiler doğrultusunda di­rekt Başkanı bilgilendirmesi ve o doğrultuda kararlar alınması belki kısa bir müddet için tolere edilebilir.

Ancak federal çalışanların yerlerinin değiştirilmesi uzun süreli izne çı­karılması ve hatta iş anlaşmalarının feshe­dilmesine kadar giden önemli önlemler bir noktadan sonra büyük bir krize yol açacaktır. Çok açık ve net söylüyorum Senato’da büyük hareketlilik başladı. Musk’ın tarzı, üslubu ve elinde bulunan X’i adeta bir kamuoyu oluş­turma silahı gibi kullanması sadece Demok­ratların değil, Senato ve Temsilciler Mecli­sindeki Cumhuriyetçilerin bile tepkisini çek­meye başlamış durumda.

İlk kurban Musk olur

Bazen büyük işler yapmakla, işleri büyük mahvetmek arasında çok ince bir çizgi vardır. Musk, şu an bu çizginin tam üstünde ve den­gesini kaybediyor. Sistemi zorluyor ve zorla­dığı sistemin içinde sadece Demokratlar veya Trump karşıtları yok. Eğer Trump’ın söylem ve politikaları iç politikada da bu doğrultuda ilerlerse ve çok hızlı kazanımlar getirmezse işler karışır. Daha net söyleyeyim insanların cebi, ülkenin ekonomisi alınan kararlarla kı­sa vadede iyi anlamda etkilenmez ise sistem Trump’a karşı dönmeye başlar.

Hem de için­de Cumhuriyetçi Senatör, Temsilciler Mecli­si üyelerinin, Trump’ın atadığı yargıçların ve Trump’ın büyük finans destekçilerinin oldu­ğu sistemden bahsediyorum. Eleştirildiği ve üzerine gidildiği anda ilk hedef Trump olmaz. Trump’tan bir kurban istenir. Kanaatimce bu üslup, tarz ve eylem planı böyle devam eder­se kısa vadede de müspet getiriler olmazsa, Trump yönetiminin vermek zorunda olduğu ilk kurban Elon Musk olur.

Değişim çok zorlayan sistem dışına itilir

Elon Musk’ın devlet sistemini kıran döken tarzı ve söylemleri her şeyi ben bilirim yakla­şımları; özel sektörde, kendi şirketinizde, ken­di girişimlerinizde çok önemli bir başarı etke­ni olabilir. Ancak devletler ve devlet sistemleri sadece verimlilik kârlılık üzerinden okunmaz. Devlet sistemleri her ülkenin tarihi yaşanmış­lıkları, sosyolojisi, kültürü, ekonomisi ve coğ­rafyasıyla alakalı olarak şekillenir, yıllar için­de test edilir ve belli bir noktaya gelir. Benim şirketlerimde işler böyle yapılıyor ve çok da başarılı olunuyor deyip yüzlerce yıllık tari­hi olan devlet sistemleri bir günde değişmez. Ama o değişimi çok zorlayanlar sistemin dışı­na itilir. Önümüzdeki altı ay ile bir sene içinde Trump’ın ilk firesine şahitlik edebiliriz.