Elektronik eşyalarınız çöpe gitmesin
“Bilgi İşlem Atıkları (Bilgisayar Kasası, Monitör, Yazıcı, Faks, Fotokopi, Laptop, Telefon, Server, Klima, Tüm Network Ekipmanları v.b.) Küçük Ev Aletleri ve Beyaz Eşyalar (Buzdolabı, Çamaşır / Bulaşık Makinası Fırın, Ocak v.b.) Akümülatör Atıkları (Araç ve Ups Aküleri) Kablo Atıkları (Elektrik Kabloları, Network Kabloları.) Metal Atıkları (Demir, Bakır, Alüminyum, Çelik, Talaş v.b.) çöpe gitmesin. Bunları toplayarak değerlendiriyoruz Zararlı atıklardan Toner ve Kartuş Atığı, Floresan ve Ampul Atığı gibi atıkları ise imha ediyoruz,“ şeklinde bir mesaj alınca meraklandım.
Mesajı gönderen şirketin sorumlusu Çevre Mühendisi Metin Karaçam’dan bilgi aldım. Çevre Bakanlığı’nın Atıkların Kontrolü Yönetmelikleri ve TÜİK’in 21 Şubat 2014 tarihinde yayınlanan atık bertaraf, geri dönüşüm ve geri kazanım tesisleri istatistiklerini inceledim.
Günümüzde evsel atıklardan kağıt, metal, plastik ve cam atıkların diğer evsel atıklardan ayrıştırılması bekleniyor.
Evsel olsun olmasın buzdolabı, çamaşır makinesi, ocak, elektrikli aletler, lastik ve plastik eşya, piller, akümülatörler, bilgisayarlar, toner ve kartuşlar gibi atıkların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Lisansına sahip özel Toplama Ayırma Firmaları (TAT) ve Geri Dönüşüm Tesisleri (GDT) tarafından toplanması isteniliyor.
Açık anlatım ile evsel atıkların ayrıştırılması. Evsel atıklar dışında geri dönüşebilir atıklar ile zararlı atıkların sokaklarda dolanan hurdacılar yerine Lisanslı Geri Dönüşüm firmalarınca toplanması bekleniyor.
TÜİK’in yayınladığı en son bilgiler 2012 yılına ait. Bu bilgilere göre, Türkiye’de her türlü atığı değerlendirmek için faaliyet gösteren 589 geri kazanım tesisi var.
- Bunlardan 6 kompost (bitkisel ve hayvansal atıklardan gübre üreten) tesisinde yılda 158 bin ton atık işlenerek 26 bin ton kompost elde ediliyor.
-Atıkları yakarak enerji elde eden 32 tesis yılda 538 bin ton atığı yakıyor. Enerji kazanımı için yakılan tehlikeli yakıt miktarı yılda 242 bin ton.
-591 Geri kazanım tesisi ise metal, plastik ve kağıt gibi atıkları değerlendirerek yılda 9.5 milyon ton geri kazanım sağlıyor.
Toplama ve Ayırma Firmaları ile Geri Dönüşüm Tesisleri genelde evlerden değil sanayi tesisleri ile kurumlardan geri dönüşüm imkanı olan ve tehlikeli atıkları toplayabiliyor.
Çevre Bakanlığı bugüne kadar yurdun değişik şehirlerinde faaliyet gösteren 80 toplama ve ayırma tesisine lisans (ruhsat) vermiş.
Toplama tesislerinde ve Geri Dönüşüm tesislerinde toplanan atıklar parçalanıyor. Metal, plastik, cam bölümleri ayrılıyor. Bunlar geri dönüşüm tesislerine gönderiliyor.
Bilgisayarların, cep telefonlarının içindeki - ana kartlarda altın, gümüş gibi değerli metaller var. Bunlar ayrıştırılmak üzere yurt dışındaki rafinerilere ihraç ediliyor.
Sokaklardan kağıt ve hurda toplayanların bazıları ayrışmayı kendi imkanlarıyla yaparak ayrışan atıkları geri dönüşüm tesislerine satıyor. Bazıları ise toplanan atıkları doğrudan ayrıştırma tesislerine satmayı tercih ediyor.
Atıklarda dikkat edilmesi gereken ağır metal içeren elektronik cihazlar parçalarının ve de pil gibi atıkların insan sağlığına zararlı, kanserojen etki yapacak olanların ayrıştırılması. Bu tür atıklar özel olarak toprak altında depolanıyor.