Elektrik fiyatları düşmeli mi?

Yazının başlığına bakıp da, evinize, dükkânınıza, ofisinize gelen elektrik faturasının düşeceğini sanmayın... 

Evet, elektrik fiyatları düşüyor. Ama nerede bu düşüş? Elektrik piyasasında. Aslında biz buna Enerji Borsası da diyebiliriz. Çünkü bugün elektrik piyasası tabir ettiğimiz mekanizma, iki ay içinde Enerji Borsası kapsamında faaliyet göstermek üzere Borsa İstanbul bünyesine taşınacak. 

Halen TEİAŞ bünyesindeki Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi'nde (PMUM) elektrik fiyatları giderek aşağıya iniyor. 
2014 yılındaki ortalama fiyatlar, 2013'tekiyle hemen hemen aynı hatta bunun da altında kalmıştı. Üstelik bu, 2014'teki büyük kuraklığın etkisiyle HES barajlarındaki su seviyeleri çok düşük kalmasına rağmen yaşanan bir düşüştü. 

Ve şu günlerde, mevsimsel faktörlerin de etkisiyle elektrik fiyatları gerilemeye devam ediyor. Son bir yılda oluşan megavatsaat (MWh) başına elektrik fiyatları ortalaması 153 TL iken bu rakam, şubat ayında 140, martta 124, nisanda 101 TL olurken, son 30 günlük ortalama 98 TL seviyesinde. Mayıs ayının ilk 13 gününde ise bu rakam 86 TL. 

Haklı olarak soracaksınız şimdi, bu rakamlar nereye doğru gider? Görünüşe bakılırsa, geçtiğimiz yıla göre barajlardaki doluluk oranlarının yükselmesinin de etkisiyle fiyatlar düşmeye devam edecek. 

Ne güzel, memlekette elektrik fiyatları aşağıya düşüyor diye sevinmeyelim. Neden mi? "Düşse ne olacak, faturalarımıza yansımadıktan sonra" dediğimizden değil. 

Peki öyleyse neden? Anlatmaya çalışalım. Türkiye ekonomisi büyümeye devam edecekse, elektrik talebi de artacaktır. İlave talebi karşılayabilmek için yeni elektrik üretim santrallerini devreye almaya devam etmek şart. 

Oysa borsadaki elektrik fiyatlarındaki düşüş, yatırımcıların yeni elektrik santrali kurma hevesini kıracak kadar sert görünüyor. Çünkü girişimcilerin yatırıma karar vermek için bakacağı ilk referans, sözünü ettiğimiz bu fiyatlardır... 

O halde, elektrik piyasasındaki fiyatların belli bir rakamın altına düşmemesi ve daha da önemlisi, istikrarlı seyir izlemesi gelecek açısından çok önemli. 

Bu durumda enerji yönetiminin, düzenleyici ve denetleyici kurumun, oyun kurucuların bu konu üzerinde kafa yorması gerekiyor. Yapılacak en önemli iş, elektrik fiyatlarının en sağlıklı şekilde oluşabileceği şartları hazırlamak. 

Öyleyse? Elektrik üretiminde kullanılan kaynaklara karşı adil bir yaklaşım sergilenmeli. Öncelikle elektriğin yaklaşık yarısının üretildiği doğalgaz fiyatlarında rekabetçi bir ortam yaratılmalı. Aksi halde elektrik piyasasında oluşacak fiyatlara güvenilemez. Hiç bir yatırımcı, güvenemeyeceği bir göstergeye bakarak yatırım yapmaya yanaşmaz. 

Şu anda elektrikte kurulu kapasite fazlası olduğu doğru... Ama bunu, fiyatlardan bağımsız düşünürseniz yanlış yaparsınız. Çünkü kapasite fazlası dediğimiz aslında eski teknoloji, yani elektriği çok pahalıya üreten doğalgaz ve kömür santrallerinden başka bir şey değil. Zaten yeni teknolojilerle kurulacak muadil santraller devreye girdikçe bunlar da ya modernize edilecek ya da tamamen sistemden çıkarılacak. Yani güvenilir bir fazla kapasite yok. 

Elektrik Borsası sağlıklı şekilde işletilmeden de elektrikte güvenilir bir gelecekten söz etmek zor. Tabii bu işi özel sektöre bırakmayız, devlet gereken yatırımları yapar diyorsanız o da başka bir tartışma konusudur…