Elektrik dağıtım ihalelerine ilgi devam ediyor

Yılbaşından buyana gerçekleştirilen elektrik dağıtım, doğalgaz dağıtım ve termik santrali özelleştirmeleri ihalelerinin toplam bedeli 5 milyar 709 milyon dolarlık oldu.
Geçen hafta sonu yapılan 4 bölgenin elektrik dağıtım ihalesinde, katılımcılar 5.4 milyar dolar ödeme yükümlülüğü altına girdi.
Sonuç olarak18 elektrik dağıtım bölgesinde toplam 12.7 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştirilmiş oluyor.
Elektrik dağıtım ihalelerinin bir özelliği var. Daha önce yapılan ihalelerin çoğu yenilendi. Çünkü daha önceki fiyatları verenler daha sonra ya fiyatı yüksek buldukları için ya da finansman temin edemedikleri için teminatlarını yaktılar.
Bir başka ilginç gelişme daha önceli ihalelerde teminat yakan sermaye gruplarının yenilenen ihalelere gene alıcı olarak iştirak etmeleri.
Özelleştirme İdaresi bakımından ilginç olan ise, genelde yenilenen ihalelerde fiyatların önceki ihale bedellerinin altında kalması.
Elektrik dağıtımı ihalelerinin özelliği var:
-Bölgeler itibariyle dağıtım ihalesi bir bakıma tekel hakkı ihalesi. Çünkü  ihale konusu bölgelerde dağıtım hakkını alanların aynı bölgede rakibi olmayacak. Türkiye genelinde ise ihale kazanan firmalardan başkası pazara giremeyecek. Açık bölge kalmıyor.
-Elektrik dağıtım işini bugüne kadar kamu bir bütün olarak yaptı. Şimdilerde sınırlı bölgelerde bu işi yapacak olan özel sermaye grupları yepyeni bir işe soyunuyor. Genelde özel sektörün, özelde bu sermaye gruplarının elektrik dağıtım deneyimi yok.
-Elektrik dağıtım bölgelerinin gelir gider trafiği konusunda tahminler var ama kesin rakamlar belli değil. Bu nedenle kesin bir kâr-zarar hesabı yapılamıyor.
Bunlar elektrik dağıtımı işinin özel yanları.
Gelelim genel duruma. Yapılan özelleştirmelere onay çıktığında devletin kasasına 12.7 milyar dolar girecek.
-Bunun anlamı şudur: Devlet 12.7 milyar dolar karşılığında gelecek yılların gelirinden mahrum kalacak.
Başka anlatımıyla özelleştirme geliri bir yılın bütçesine gelir olarak girecek ama gelecek yılların bütçeleri bu gelirden mahrum kalacak.
-Bu ihale bedellerinin yurt dışından kredi olarak temini gerekiyor. Özelleştirme ihalelerine genelde aynı sermaye grupları katılıyor. Bu grupların öz kaynakları önceki işlere bağlandı. Yeni kredi almaları güç. Kredi alabilirlerse omuzlarındaki yük artacak.
-Özelleştirme ihaleleri için özel sektörün yurt dışından bulduğu krediler nedeniyle özel sektörün dış borç rakamı büyüyor. Bu ülkenin kredi riskini etkiler hale geldi.
Bunları yazıyorum ama bugün bunları tartışmak işe yaramaz. Bunları tartışmak için zaman çok geç. Önümüze bakalım. En önemli konu özelleştirilen elektrik dağıtım hizmetinin tüketiciye  daha iyi imkanlar sağlayacak şekilde sürdürülmesinin  ve de öncelikle sanayin daha sonra konutların enerji ihtiyacının aksamadan,ve makul fiyatla  teminidir.