Elektriğiniz ne kadar organik?
Başlıktaki cümle size çok saçma bir soru gibi mi geldi? O zaman lütfen anlatmama müsaade edin... "Hiç de saçma değilmiş" diyebilirsiniz, kim bilir?
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretimi teşvik ediliyor. Yine de yetersiz bulunuyor bunlar. Hatta kaynaklardan hangisinin ne ölçüde desteklendiği ya da desteklenmesi gerektiği konusunda da tartışmalar mevcut. İşte bazı eleştiriler, sorular:
Nükleere kWh başına 12.35 cent ($) veriliyor da rüzgara neden 7.3 cent ($) reva görülüyor? Devletin hidroelektrik kaynaklardan ürettiği elektriğin maliyeti çok düşükken neden bu elektrik, kömürden, gazdan üretilen elektrikle harmanlanıp satılarak havayı kirletmeyen kaynağa haksızlık ediliyor?
Neyse bunları bir yana bırakalım da bir başka soruya doğru yürüyelim.Bugün çevreye duyarlılık ciddi düzeyde artmış durumda.Neden bu duyarlılığın gücü, enerji sektörünün, daha doğrusu elektrik üretiminde uygulanacak politikaların oluşturulmasında, desteklenmesinde kullanılmaz?
Ne demek istiyorum? Bugün pek çok büyük elektrik tüketicisi, yenilenebilir kaynakların desteklenmesi için kullanılamayan bu gücü, kendi reklamlarında, tanıtımlarında, imaj çalışmalarında gayet güzel kullanıyor. Ürünlerinin, markalarının yanına bir de ne kadar yeşil olduğunu gösteren işaretler koyuyor.
Bu işaretleri koyma gerekçelerinden biri de yenilenebilir kaynaklardan üretilmiş elektrik tüketmek...
Peki bunun için ekstra bir maliyete katlanıyorlar mı? Hayır...
Hadi onu geçtim... Gerçekten yeşil kaynaklı elektrik tükettiğinden emin olabiliyor muyuz bu şirketlerin? Pek sanmıyorum, siz de sanmayın. Çünkü ölçemezseniz, bilemezsiniz, bilemezseniz denetleyemezsiniz. O halde ne yapmalı? Yeşil elektrik sertifikasyon sistemi kurulmalı.Bunu yapmak o kadar da zor değil. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) tarafından işletilen iletim şebekesine hangi santralden ne kadar elektrik aktarıldığı sürekli ölçülüyor. Bunlardan hangilerinin yeşil olduğu da meydanda.O halde, yeşil kaynaklarla elektrik üreten santrallerin işletmecilerine TEİAŞ her ay ürettiği elektriğe karşılık gelecek şekilde "Yeşil Elektrik" sertifikası versin. Üreticiler de, bu elektriği sattığı müşterilerine faturalar eşliğinde bu sertifikaları da göndersin.
Şirket de gönül rahatlığıyla bu belgeleri göstererek, "Ben yeşil elektrik" tüketiyorum diye reklamını yapsın. Bu iş için öyle ciddi bir altyapı yatırımına ihtiyacınız yok. Sadece kopyalanamaz, taklit edilemez sertifika basacak bilgisayar bağlantılı, ofis tipi bir baskı ünitesine ihtiyacınız var, o kadar. Devletin bu iş için cebinden para koymasına da gerek yok. TEİAŞ, verdiği her sertifika için kWh başına minik bir meblağı, üretici şirketten rahatlıkla tahsil edebilir.
Çünkü bence rüzgarcısı, güneşçisi, HES'çisi göğsünü gere gere yeşil elektrik satıyorum diyebilecekse bunun maliyetine rahatlıkla katlanabilir.
"Sen de çok abarttın artık" demezseniz, meseleyi bir adım daha ileri taşımak istiyorum. Bugün pek çok insan organik gıda tüketmek için daha fazla para ödemeyi kabul ediyor. Organik pazarlara her geçen gün daha fazla insan gidiyor.
Peki benzeri bir şey elektrikte olamaz mı? "Ben yeşil kaynaklardan üretilmiş elektrik kullanmak istiyorum" diyenler, fatura başına birkaç lira daha fazla ödemeyi kabul ediyorsa neden olmasın? O birkaç kuruşluk fazla ödemenin ille de yeşil elektrik üreten şirkete gitmesine gerek yok. Bir fonda biriktirilip, yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji yatırımlarının desteklenmesinde kullanılabilir. Yok yok, bu son cümleyi söylememek en iyisi. Ne olur ne olmaz, kurulacak bu fon sonra başımıza bela olabilir. İşsizlik maaşları çok düşük tutulurken, İşsizlik Fonu'nda biriken paranın GAP'taki yatırımlara aktarılması gibi uygulamalar, meseleyi amaç dışı başka noktalara götürebilir...
Yeniden konuya dönersek... Umarız TEİAŞ, EPDK ve Enerji Bakanlığı’nın ilgili birimleri bizi duyar da, yakın gelecekte "Elektriğiniz yeşil mi?" ya da "Elektriğiniz ne kadar organik?" gibi sorular sorabilir hale geliriz.