Ekosistemin kan dolaşımına işletmelerin etkisi

İşletmeler dev bir ekosistemin çok etki­li ve önemli birer parçası. Ekosistemi insa­na benzetirsek, işletmeler kan dolaşımına et­ki ediyor. İşletmelerin kan dolaşımına etkisini Podcast konuğum Sürdürülebilirlik Danışma­nı Dr. Sezin Baysal Berkup ile konuştuk.

Dünyada ve Türkiye’de sürdürülebilirlik ra­porlamasının ilk adımları nasıl atıldı? Ulus­larası standartlar hangi şirketleri nasıl etkili­yor? TSRS Türkiye Sürdürülebilirlik Rapor­lama Standartları neler istiyor? Cevaplarını sordum. Raporlar aslında işletmeler için bir chek-up. Sürdürülebilirlik süreçlerine uyum kan akışının devam etmesini sağlıyor. Durum analizi ile başlayıp iyileşme süreci için atıla­cak adımlar belirleniyor. Raporlama standart­larına öncülük eden ve 1997 yılınıda kurulan GRI, ilk sürdürülebilirlik raporu kriterleri­ni 2000 yılında belirledi.

Türkiye’de özellik­le uluslararası kurumlar finansal raporların yanında sürdürülebilirlik raporları da yayın­lıyor, hatta artık entegre raporlar hazırlıyor. Mevzuat düzenlemeleri sonrasında ihracat yapan işletmeler de raporlama sürecinde hızla ilerliyor. Dr. Sezin Baysal Berkup 2025 yılında Avrupa’da geçerli olacak ve ilk aşamada veri­len kriterlere göre ortalama 50 bin şirketi etki­lemesi beklenen Avrupa Sürdürülebilirlik Ra­porlama Standartları önemine değiniyor.

Adım adım sürdürülebilirlik raporlaması

İlk sorular “Raporlama ile kimi hedefliyo­rum? Raporu yatırımcı için mi, diğer paydaş­larım için mi yapıyorum?” Ardından sürdürü­lebilirlik çalışmalarının kalbi olan “önemlilik çalışması” geliyor. İşletmemizin hangi alanda sürdürülebilirlik çalışması yapması gerektiği­ni anlıyoruz.

Berkup “Türkiye’de sürdürülebilirlik ra­porlaması sürecini KGK öncesi ve sonrası ola­rak ikiye ayırabiliriz.” diyor. Mart 2023’te T.C. KGK Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu çatısı altında Sürdürü­lebilirlik Standartları Daire Başkanlığı kurul­du. Sonrasında Türkiye’de sürdürülebilebilir­lik raporlamasında çok hızlı bir gelişim oldu. 1 Ocak 2024 tarihindeTSRS devreye girdi. Tür­kiye, belirli ölçekte de olsa kendi standartları ile işletmelerine sürdürülebilirlik raporlama­sı zorunluluğu getiren ilk ülke oldu. Bu durum ihracatta Türkiye şirketlerine büyük rekabet avantajı sunacak.

Başarılı raporlar için ilk adım “Eğitim”

Rapor aslında bir çıktı, önemli olan raporda anlatılanları yaptığınız tüm süreç. Berkup di­yor ki: Biz rapor yazmıyoruz, işletmelerin faa­liyetleri rapor yazıyor.

Sürdürülebilirlik yönetim sistemi kurulu­mu gerekiyor. Sürdürülebilirlik eğer sadece üst yönetimin konusu olursa, bütünsellik sağ­lanamaz. Tüm çalışanlar temel sürdürülebilir­lik konularını, raporlama sürecine dahil olan­lar da raporlama konuları derinlemesine bil­meli. Böylece sürdürülebilirlik kurum kültürü haline gelebilir. Yoksa sadece bir yönetim stre­tejisi olarak kağıt üzerinde kalır.

Berkup, işletmelere ilk gittiklerinde şu cüm­le ile çok karşılaştıklarını söylüyor: “Biz sür­dürülebilirlik ile ilgili hiçbirşey yapmadık.” Durum analizine başlayınca aslında işletme­nin birçok adım attığını ancak farkında olma­dıklarını görüyoruz. Yaptıklarının sürdürü­lebilirlik ile bağlantısını kuramamışlar. Bağ­lantıyı kuracak küçük bir adım ile önemli bir aşama geçilmiş oluyor.

En dirençli olan tedarik zinciri

Sürdürülebilirlik raporlama sürecinde tüm paydaşların katılımı çok önemli. Çok fark­lı sektörler ile çalışan Sezin Hanım’a sürece katılımı ve dirençleri sorunca şunları söyle­di: Kültür oluşturmak kolay değil. Uyumda en çok zorlanan tedarik zinciri çünkü “beşikten mezara” uyum gerekliliği var. Doğal seleksiyon ile uyumlanan ayakta kalıyor, uyumlanamayan artık tercih edilmiyor.

Doğru ve etik olan her zaman kazanıyor

İşletmeler işlerini doğru ve etik yapıyorsa rapor sürecinde büyük kolaylık yaşıyor. Rapo­run gerektirdiği birçok kriteri rapor ihtiyacı doğmadan yapanlar her zaman bir adım önde oluyor.

* Sürdürülebilir Yaşam Okulu Podcast #080 Sür­dürülebilirlik Raporlaması Tarihçesi. Türkiye’de Kamu Gözetimi Kurumu Etkileri