Ekonomiye güven hiç bu yılki kadar sarsılmamıştı

Türkiye İstatistik Kurumu ile Merkez Bankası ortaklaşa bir anket yapıyor; tüketici eğilim anketi. Bu anketin sonuçlarına dayalı olarak da tüketici güven endeksi hesaplanıyor.

İşte bu endeksin ekim ayı sonuçları dün açıklandı.

Ağaca bakmakla yetinirseniz, durum iyi sayılır!

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güveni ekim ayında eylül ayına göre yüzde 2.1 artışla 55.8’den 57’ye çıktı.

Bu değerlerin ne ifade ettiğini bir kez daha hatırlatalım. Tüketici güven endeksi sıfır ile 200 arasında değer alıyor; 100’ün altındaki değerler kötümserliğe, 100’ün üstündeki değerler ise iyimserliğe işaret ediyor.

Hani ağaca bakmakla yetinenler için durum iyi sayılır, dedik ya... İşte bu yüzden. Ekim ayındaki endeks 57 ve iyimserlik sınırı olan 100’ün hala çok çok uzağındayız. Gerçi tüketici güven endeksi hiçbir zaman 100’e ulaşmış da değil ya, o da ayrı...

Varsayalım ki bir ayda sağlanan yüzde 2.1 artış iyi bir gelişme ve olumlu yönde bir seyir var. Peki geçmiş yıllarla karşılaştırıldığında ve yalnızca bir aya değil yıla bakıldığında durumumuz ne?

İşte orman da burada! Tüketici güven endeksi bu yılın ilk on ayında ortalama 57.9 düzeyinde oluştu. Endeksin 2004’ten bu yana olan yıllık ortalamasına bakıyoruz, bu yıla gelinceye kadar hiçbir yıl 60’ın altına inilmemiş.

Dolayısıyla geniş bir zaman dilimi dikkate alınarak değerlendirme yapıldığında açıkça görülüyor ki tüketicinin güveni çok düşük seyrediyor. 2008 ve 2009 yıllarında tüm dünyayı etkisine alan krizden Türkiye de önemli ölçüde etkilenmişti. Ama, o yıllarda bile tüketici güven endeksi bu yılki kadar gerilememişti.

Hesap sorma heveslileri, başka kapıya!

Tüketici eğilim anketini yapan da, bu anketten yola çıkarak tüketici güven endeksini oluşturan da Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası. Yani bu çalışmaları yapan devletin iki kurumu.

Dolayısıyla ortaya çıkan tablo olumsuzsa, ki öyle, hiç kimse bunun sorumluluğunu birilerine atmaya kalkışmasın.

Eğer bu tablodan ötürü bir sorumluluk varsa, ki bir sorumluluk var ama bu ne TÜİK’in, ne Merkez Bankası’nın sorumluluğu, gitsin hesap sormaya niyetliyse icraatı yapanlardan sorsun.

Ama tüketici güven endeksinde iyimserlik sınırı 100 olduğu halde 57’yi normal bulabilenler çıkıyorsa, ki çıkıyordur, onlara acil şifa dileklerimizi iletelim!

Geçen yılla farkın azalması yanıltmamalı

Tüketici güven endeksinde geçen yılla olan fark son üç aydır hızla azalıyor.

Temmuzda geçen yılla olan fark 16.2 puandı. Fark ağustosta 9.9 puana, eylülde 4.2 puana, ekimde ise 0.6 puana indi.

Ne oldu yani, halkın ekonomiye duyduğu güven tırmanışa geçti de bu sayede mi geçen yılla olan makas hızla daraldı?

Endeks değerlerine bakarsak gerçeğin hiç de böyle olmadığını görürüz. Farkın azalması bu yıl yaşanan iyileşmeden değil, geçen yılki kötüleşmeden kaynaklanıyor.

Bu yıl temmuzdaki tüketici güven endeksi 56.5 düzeyindeydi, ekimdeki endeks ise yalnızca yarım puan yukarıda, 57 düzeyinde.

Geçen yıl temmuzda 72.7 olan endeks ise ekime gelindiğinde 57.6’ya düşmüştü, yani tam 15.1 puanlık bir gerileme söz konusu olmuştu.