Ekonomipolitik gerçekler verginin toplanma ve harcanma şekliyle görünür
Devlet denen aygıt modern toplumlarda insanların temel ihtiyaçlarını (güvenlik, adalet, eğitim, sağlık vb.) karşılamak amaçlı olarak oluşmuş bir yapıdır. Bu yapıda faaliyetlerinin sürdürülebilmesi amaçlı olarak da Devlet de, kimden, ne kadar, ne zaman kaynak toplayacağı ile kime, ne zaman ve ne kadar dağıtacağını belirleme konusunda siyaset belirleyici olmaktadır. Aşağıda, devlet bütçesinin ekonomi politik etkileri hakkında bazı önemli noktalar yer almaktadır:
1-Vergi Politikaları:
Devlet bütçesi vergi politikaları yoluyla ekonomiyi dengelemeye yardımcı olabilir. Devlet, vergi oranlarını ve türlerini değiştirerek belirli bölgeleri ya da sektörleri teşvik edebilir. Örneğin, vergi avantajları sağlayarak yeni teknolojik yatırımları teşvik edebilir. Maliye politikası olarak da sınıflanan vergi politikaları ekonomi politikalarının en temel iki grubundan biridir(diğeri para politikaları).
Demokratik toplumlarda karar vericiler siyasi amaçlarına göre vergi yapısını toplum nezdinde dağıtırken öncelikleri belirleyici olacaktır. Bireylerde siyasi tercihlerinde bu önceliklerde nasıl yer aldıklarına göre karar verirler. Vatandaş, birey ve vergi mükellefi ilişkisi bunu gerektirir. Örneğin dolaylı vergilerle, doğrudan verginin payı bu bakışın en önemli göstergesi olacaktır.
2-Hükümet Harcamaları:
Devlet bütçesi, hükümet harcamaları yoluyla da ekonomide etkili olabilir. Hükümet harcamaları, özellikle kamu altyapısı yatırımları, ekonomik büyümeyi destekleyebilir. Ayrıca, savunma harcamaları gibi öncelikli harcamalar da işsizlik oranlarını azaltabilir ve ekonomik büyümeyi teşvik edebilir. Bunun yanında hükümet harcamaların da sermaye öncelikli veya emek öncelikli olması da bir ekonomi politik tercih olacaktır.
3-Para Politikası:
Devlet bütçesi aynı zamanda para politikaları üzerinde de bir etkiye sahip olabilir. Bütçe açıkları ya da fazlaları, faiz oranlarına etki ederek banka kredileri ve borçlanma faizlerinde değişikliklere neden olabilir. Böylece, ekonomiyi yavaşlatmak ya da hızlandırmak için para politikalarını kullanmak mümkün olabilir.
Özellikle para politikası araçlarının en önemlisi olan faiz enstrümanının kullanılması kısa vadede etki yaratsa bile özellikle gelir dağılımı bozucu etkisi yönüyle ekonomi politik bir çerçeve yaratmaktadır. Tüm bu değerlendirmeler çerçevesinde Devletin vatandaşına bakışını en çarpıcı şekilde izlediğimiz gösterge Bütçe değerleridir. Buna göre Nisan 2023 bütçe sonuçlarına göre;
Sonuç olarak, devlet bütçesi ekonomipolitik etkiler üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir. Ekonomiyi teşvik etmek, uzun vadeli büyüme ve gelişmeyi sağlamak için bütçe politikalarının doğru bir şekilde tasarlanması ve uygulanması gerekmektedir. Bu anlayış ile seçim sonrası yönetime gelecek siyasi otoritenin doğrudan vergi kaynaklı bir yapı içinde bütçenin tekrar değerlendirilmesi ekonomipolitik bir gerekliliktir. Son söz birey ve vatandaş olmak verginin nasıl toplandığı ve harcandığını görebilmektir.