Ekonomik kriz nedeniyle vergi borçlarının taksitlendirilmesi
Dr. Mehmet ŞAFAK
Yaşanmakta olan ekonomik kriz nedeniyle, vergi borçlarını süresinde ödeyememiş mükelleflere ödemede kolaylık sağlamak ve kamu alacaklarının bir an önce Hazine'ye intikalini temin etmek amacıyla, vergi mevzuatında yer alan tecil ve taksitlendirme müessesesinden zor durumda olan tüm mükelleflerin yararlanmalarını sağlamak üzere, Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan tahsilat tebliği 30.10.2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Anılan tebliğde yapılan düzenlemelere göre; vergi dairelerince takip ve tahsil edilen amme alacaklarının, talep edilmesi halinde, aşağıdaki şartlarla tecil ve taksitlendirmeye tabi tutulması mümkündür.
I- Alacağın türü ve vadesi
Bu tebliğ kapsamında tecil edilebilecek alacaklar, 1 Eylül 2008 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde 30.10.2008 tarihine kadar ödenmemiş olan ve devlete ait olup Maliye Bakanlığı'na bağlı vergi dairelerince takip ve tahsil edilen tüm amme alacaklarıdır. Ancak, 2008 yılı gelir ve kazançları için tahakkuk eden geçici vergi ve bu vergi ile birlikte ödenmesi gereken damga vergisi taksitlendirme kapsamına alınmamış olup, bu alacaklar için bu tebliğ kapsamında tecil yapılmayacaktır.
II- Başvuru süresi ve şekli
Bu tebliğ ile şartları belirlenen tecil ve taksitlendirmeden yararlanabilmek için mükelleflerin 28 Kasım 2008 günü mesai saati bitimine kadar bağlı oldukları vergi dairelerine yazılı olarak tecil ve taksitlendirme talebinde bulunmaları gerekmektedir.
Birden fazla vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunan mükellefler, her bir vergi dairesine olan borçları için ayrı talepte bulunacaklardır.
Bu tebliğ kapsamındaki başvuruların posta yoluyla yapılması mümkün olup, bu takdirde başvuru dilekçelerinin taahhütlü posta veya APS ile gönderilmesi halinde postaya verildiği tarih, adi posta ile gönderilmesi halinde ise vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarih başvuru tarihi olarak dikkate alınacaktır.
III- Taksit süresi ve uygulanacak tecil faiz oranı
Bu tebliğ ile mükelleflere borçlarını ödemede ilk taksit Aralık/2008 ayından başlamak ve eşit taksitler halinde olmak üzere 18 aylık ödeme süresi tanınmıştır.
Tecil edilen bu borçlara yıllık % 3 tecil faizi uygulanacaktır.
Tecil kapsamına alınacak borç asıllarına vade tarihlerinden müracaat tarihine kadar (bu tarih hariç) geçen süre için gecikme zammı uygulanacak ve taksitlendirilecek tutara ilave edilecektir.
IV- Diğer hususlar
1- Bu tebliğ kapsamında tecil ve taksitlendirmeden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin tecil talepleri alacağın tutarına bakılmaksızın vergi daireleri tarafından değerlendirilerek, bu tebliğde yapılan açıklamalara göre sonuçlandırılacaktır.
2- Bu tebliğ kapsamında tecil edilen borçlar için mükelleflere; ödenecek taksit tutarlarını, tecil faizi tutarlarını ve taksitlerin vade tarihlerini (vade tarihi olarak her ayın son iş günü belirtilecektir) gösteren yazı tebliğ edilecektir. Ayrıca, tebliğ edilen yazıda tecil edilen borçların tecil şartlarına uygun ödenmemesi halinde, tecil şartlarının ihlal edilmiş olacağı ve amme alacağının cebren takip ve tahsil edileceği hususuna yer verilecektir.
3- Vadesi 1 Eylül 2008 tarihinden önce olup, 30 Ekim 2008 tarihinden önce;
a) Tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarının, 30 Ekim 2008 tarihinden sonra ödenmesi gereken taksit tutarlarına, müracaat tarihlerinden 30 Ekim 2008 tarihine kadar geçerli olan tecil faizi oranları, 30 Ekim 2008 tarihinden sonra ise bu tebliğ ile belirlenen taksit süresi boyunca yıllık % 3 oranında tecil faizi hesaplanacaktır.
Bununla birlikte, borçları daha önce tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödemekte olan mükelleflerin, bu tebliğden, verilecek tecil süresi için yararlanmak istemeleri halinde, bağlı oldukları vergi dairesine dilekçe ile başvurularını yapmaları gerekmektedir. Bu durumda kendilerine verilebilecek azami sürenin ilk müracaat tarihinden itibaren 36 ayı geçmemesi gerektiği gibi, bu tebliğde belirtilen 18 aylık taksit süresini de aşmaması gerekmektedir.
b) 6183 sayılı kanunun 48'inci maddesine göre tecil talebinde bulunan ancak talepleri değerlendirme aşamasında olan mükelleflerden bu tebliğ hükümlerinden yararlanmak isteyenlerin bu tebliğde belirlenen sürede yazılı olarak ilgili vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir.
Bu çerçevede başvuruda bulunan mükelleflerin borçları için ilk müracaat tarihinden 30 Ekim 2008 tarihine kadar geçerli olan tecil faizi oranları, 30 Ekim 2008 tarihinden sonra da yıllık % 3 oranında tecil faizi oranı uygulanacak ve taksitlendirmelerde ilk müracaat tarihinden itibaren 36 aylık süre ve bu tebliğde belirtilen 18 aylık süre aşılmayacaktır.
4- Bu tebliğ kapsamında borçları taksitlendirilen mükelleflere, tecil ve taksitlendirilen borçlarının % 10'unu ödemiş olmaları ve vadesi geçmiş başkaca bir borcunun bulunmaması şartlarıyla vadesi geçmiş borcunun bulunmadığına dair yazı verilecektir.
5- Motorlu taşıtlar vergisinden borcu olan mükelleflerin, bu tebliğ ile getirilen düzenlemeden yararlanmak üzere her bir taşıt itibarıyla hesaplanacak toplam borç tutarı için başvuruda bulunmaları zorunludur.
Bu tebliğ kapsamında motorlu taşıtlara ilişkin vergi ve diğer amme alacaklarının da tecili uygun görülmüş olmakla birlikte, bu türden borçları tecil edilmiş mükelleflerin, maliki oldukları taşıta ilişkin satış ya da devir yapabilmeleri için tecil edilen borçlarını defaten ödemeleri gerekmektedir.
6- Bu tebliğ kapsamında yapılan taksitlendirmelere uygun ödemede bulunulmaması halinde tecil ihlal edilmiş olacaktır. Ancak mükelleflerin taksitlendirme süresi içerisinde tecilin geçerli sayılması yönünde talepte bulunmaları halinde bu talepleri tecili yapan vergi dairelerince değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır.
İlgili vergi dairelerince tecilin geçerli sayılabilmesi için taksitlendirme süresi içerisinde en fazla 2 taksidin süresinde ödenmemesi ve tecil ihlaline neden olan taksit tutarlarının hesap edilecek tecil faizi ile birlikte tecilin geçerli sayıldığına ilişkin yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren 5 iş günü içinde ödenmesi şartları aranılacaktır.
Tecil ihlaline neden olan taksitin son taksit olması halinde mükelleflerin tecilin geçerli sayılmasına ilişkin taleplerini en geç son taksit ödeme süresini izleyen ayın sonuna kadar yapmaları gerekmekte olup bu tarihten sonra yapılacak başvurular üzerine tecil geçerli sayılmayacaktır.
7- Bu tebliğde belirtilen sürede (30.10.2008 - 28.11.2008 tarihleri arasında) yapılmayan başvurular ile vadesi 1 Eylül 2008 tarihinden sonra olan alacaklar için yapılan tecil ve taksitlendirmeler ise bu tebliğ kapsamında değil, normal prosedürler dahilinde değerlendirilecektir.
8- Bu tebliğ kapsamında tecil yapılabilmesi için de teminat istenecektir.
9- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6183 sayılı kanunda yer alan sorumluluk düzenlemeleri nedeniyle, asıl amme borçlusu dışında amme borçlusu sayılan mirasçılar, kanuni temsilciler ve ortaklar gibi kişiler de bu tebliğ ile getirilen düzenlemeden, sorumlu oldukları borç tutarları için, talepte bulunmaları halinde yararlanabileceklerdir.
Adi ortaklıklarda ve kollektif şirketlerde ortaklar ortaklığın ödenmemiş borçlarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarından, ortaklığın borçları için hisseleri nispetinde tebliğ hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ortaklar ortaklık borçlarının tamamı için Tebliğ ile getirilen düzenlemeden yararlanabileceklerdir.
10- 5736 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanun'un 1 ve 2'nci maddeleri kapsamında taksitlendirilen amme alacakları söz konusu kanun çerçevesinde taksitlendirildiğinden bu tebliğ kapsamına girmemektedir.