Ekonomik güvende yavaş artış
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ölçümlerinde Türkiye ekonomisine güven son iki aydır yükselmekle birlikte, seçim ayı mayısta ulaştığı düzeyin hala çok altında bulunuyor. TÜİK, Ekonomik Güven Endeksi’nin, ekim ayı sonuçlarını açıkladı.
Buna göre Endeks, ekimde yüzde 1,2 artarak 96,5 düzeyine yükseldi. Genel seçim kampanyası sürerken artan iyimserlikle yükselişe geçen güven endeksi, marttaki 98,8’lik düzeyinden nisanda 102,2’ye, mayısta da 103,7 ile yaklaşık son iki yılın en yüksek düzeyine ulaşmış, ancak seçim sonrası yeniden düşüşe geçerek ağustos ayında 94,1’e kadar inmişti. Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerinin açıklandığı eylül ayında az da olsa yükselerek 95,4’e çıkan güven endeksi, ekimde de yavaş artış seyrini sürdürdü.
Ancak güven endeksi son iki aydaki artışına rağmen seçim ayı mayıstaki düzeyinin hala yüzde 6,9 altında kaldı. Endeks, 97,6 düzeyinde bulunduğu geçen yılın aynı ayındakinin ise 1,1 altında oluştu. Ocak 2007’den bu yana her ay ölçülen ve 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği gösteren Ekonomik Güven Endeksi, bugüne kadarki en yüksek değeri 112,6 ile Ağustos 2007’de almıştı.
Dört bileşende artış birinde düşüş
Ekonomik Güven Endeksi’ni oluşturan alt endekslerde ekim ayındaki seyir farklı oldu. Alt endekslerin dördünde artış, birinde düşüş yaşandı. Ekimde güven endeksinin yükselişine en büyük etkiyi, bileşenlerini oluşturan alt endekslerden Tüketici Güven Endeksi yaptı. Tüketici güveni ekimde önceki aya göre yüzde 4,3 artarak 74,6 değerini aldı.
Ancak tüketici güven endeksi mayısta ulaştığı 91,1 düzeyinin yüzde 18,1, bir yıl önceki düzeyinin ise yüzde 2,1 altında kaldı. Tüketici Güven Endeksi, bugüne kadarki en yüksek düzeyi 99,7 ile Ağustos 2007’de gördü. Başka deyişle tüketici güveni 2007-2023 döneminde iyimser alana hiç geçemedi. Alt endekslerden Reel Kesim (imalat sanayi) Güven Endeksi ekim ayında yüzde 0,2’lik bir artışla 105,3 olarak ‘iyimser’ alanda yükselmeye devam etti.
Mayıs ayı düzeyinin yüzde 0,2 üzerine çıkan bu endeks, bir yıl önceki düzeyinin de yüzde 3,2 üzerinde oluştu. Reel kesim güven endeksi bugüne kadarki en yüksek düzeyini 117 ile Ocak 2007’de görmüştü. Hizmet Sektörü Güven Endeksi ekimde yüzde 0,5 oranında artarak 113,6 değerini aldı. Bu endeks, mayıs ayı düzeyinin yüzde 3,2, bir yıl öncekinin de yüzde 4,8 altında oluşmakla birlikte açık farkla iyimser alanda seyrini sürdürüyor.
Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi ekimde yüzde 3,2 düşerek 113,9’a inmekle birlikte açık farkla iyimser çizginin üstünde kaldı. Endekste seçim ayı mayısa göre kümülatif yüzde 2,4, bir yıl önceye göre de yüzde 4,6 düşüş bulunuyor. Ocak 2011’den bu yana ölçülen alt endekslerden Hizmet Sektörü Güven Endeksi o tarihte 131,2 ve Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi de 131,5 olan değerlerinin izleyen dönemde hep altında oluştu.
İnşaat Sektörü Güven Endeksi ekimde yüzde 0,9 artarak 89,1 değerini alırken kötümser alanda kaldı. Söz konusu endeks seçim ayı mayıstaki düzeyinin yüzde 3,4, bir yıl önceki düzeyinin ise yüzde 1,5 altında oluştu. Ocak 2011’den bu yana ölçülen İnşaat Sektörü Güven Endeksi, bugüne kadarki en yüksek düzeyini 107,5’le Temmuz 2011’de görmüştü.
Ekonomik güven neden önemli?
Ekonomide psikolojik bir faktör olarak üretici ve tüketici kesimlerin ekonomiye ilişkin görüş, beklenti ve eğilimlerinin yansıttığı ‘güven’ durumu, makro ekonomik gelişmelerin seyrine etki eden önemli bir unsuru oluşturuyor.
Tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir bileşik endeks olan Ekonomik güven endeksi, tüketici güven endeksi ile mevsim etkilerinden arındırılmış reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri güven endekslerinin alt endekslerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşuyor. Ekonomik güven endeksi hesaplamasında, her bir sektörün ağırlığı o sektörün normalleştirilmiş alt endekslerine eşit dağıtılarak uygulanmakta, güven endekslerine doğrudan uygulanmıyor.
Bu kapsamda tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ait toplam 20 alt endeks hesaplamada kullanılıyor. Ekonomik güven endeksinin hesaplamasında kullanılan alt endeksler her ayın ilk iki haftasında derlenen veriler kullanılarak hesaplanıyor. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor.