Ekonomik güven önceki seçime göre çok daha düşük
Yerel seçimlere günler kala açıklanan “ekonomik güven endeksi”, tüketiciler başta olmak üzere ekonomik birimler ve sosyal kesimlerin ortalama güven düzeyinin mart ayında önceki aya göre biraz yükselmekle birlikte, bir önceki seçimin yapıldığı Mayıs 2023’teki düzeyin hala çok altında olduğunu ortaya koydu.
“Ekonomik oy verme davranışı” teorisine göre seçmenlerin ekonomideki gidişat, uygulanan politikalara ilişkin düşünceleri ve geleceği güveni ile oy verme davranışları arasında yakın ilişki bulunuyor, başarısız bir ekonomi politikası uygulamışsa iktidarın seçimlerden zafer kazanma şansı düşüyor.
Martta güvende hafif yükselme
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekonomik Güven Endeksi’nin mart ayı sonuçlarını açıkladı. Bileşenleri; ana seçmen kitlesi olan tüketiciler ile reel sektör (imalat sanayi), hizmetler sektörü, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinden oluşan genel endeks, bu kesimlerin ayrı ayrı güven düzeylerinin ortalamasını yansıtıyor. TÜİK’e göre ekonomik şubat ayında 99 olan güven endeksi, mart ayında yüzde 1 oranında bir artışla 100 değerini aldı.
Önceki aya göre tüketici güven endeksi sadece yüzde 0,02 artarak 79,4, reel kesim güven endeksi yüzde 1,5 artarak 103,5, hizmet sektörü güven endeksi yüzde 1,5 artarak 120,4 olurken, perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 1 düşerek 113,3, inşaat sektörü güven endeksi de yüzde 3,6 düşüşle 88,6’ya geriledi.
Önceki seçimdeki düzeyin çok altında
Genel seçimlerin yapıldığı Mayıs 2023’te, öncesinde sunulan vaatler ve oluşan beklentilerin de etkisiyle ilk beş ayda yüzde 6’ya yakın oranda yükselerek 103,8’e kadar çıkmış bulunan ekonomik güven endeksi, seçimlerin ardından ise düşüşe geçerek temmuzda 100’ün altına inmiş, yaşanan kur şoklarının güven algısını zedelemesinin de etkisiyle ağustosta 94,2’ye düşmüştü.
İzleyen dönemde yavaş bir toparlanma seyri gözlenen güven endeksi Aralık 2023’te yılı 96,4 düzeyinde kapamıştı. Bu yıl ocakta yüzde 99,4’e yükselen endeks, şubatta 99 düzeyine gerilerken, marttaki arışla 100 düzeyini yeniden yakaladı. Ancak güven endeksi bu yılın ilk üç ayında yüzde 3,77 arttığı halde, genel seçimlerin yapıldığı geçen yılın mayıs ayındaki düzeyinin yüzde 3,65 altında kaldı.
En büyük güven kaybı tüketicilerde
Buna göre tüketiciler ile diğer sosyal kesimlerin güven düzeyleri ortalamada önceki seçime göre daha düşük bir düzeyde. Genel endeksin alt bileşenlerine bakıldığında ise Mayıs 2023’e kıyasla özellikle seçimlerin kaderini belirleyecek ana kitle olan tüketicilerin güven düzeyinin çok düşük kaldığı dikkati çekiyor.
Tüketici güven endeksi mayıs ayındaki düzeyinin yüzde 12,85 altında bulunuyor. Mayıs 2023’e göre inşaat sektörü güveni yüzde 3,91, perakende ticaret sektörü güveni yüzde 2,87 daha düşük kalırken, sadece hizmet sektörü güveninin mart itibarıyla yüzde 2,63 daha yüksek değer aldığı görülüyor.