Ekonomik görünümde iyileşme sürüyor
Hafta boyunca hem yurt içinde hem de yurt dışında önemli veriler açıklandı. Yurt içinde ilk açıklanan veri ödemeler dengesi oldu. Buna göre cari işlemler hesabı 200 milyon dolar fazla verdi.
Cari işlemler hesabının fazla vermesine pek alışkın değiliz. Bunun temel sebebi üretim yapımız içinde ithal girdi oranının yüksek olmasıdır. Özellikle kimya ve otomotiv gibi ana sektörlerde ithal girdi oranının yüksek olması ekonomik aktivitenin güçlü olduğu dönemlerde cari işlemler hesabının açık vermesine neden oluyor.
Son on sekiz ayda güçlü iç tüketim talebi de ithal tüketim malları talebini artırdı. Dolayısıyla hem üretim için talep hem de tüketim malları talebi cari açığı patlattı. Şimdi ise cari fazla dönemine geçtik. Ülkemizde cari fazla verilmesi genellikle çok olumlu bir haber olarak açıklanır. Bu ise hangi açıdan baktığınıza bağlı olarak değişir.
Cari işlemler hesabında açık veriyorsak bunun finansmanı sorunu ile karşı karşıyayız demektir. Dolayısıyla, cari açığın azaldığı ya da cari fazla verdiğimiz dönemler finansman problemi açısından olumlu olarak algıladığımız dönemlerdir.
Diğer taraftan, tarihsel olarak baktığımızda cari fazla verdiğimiz dönemler ekonomik aktivitenin yavaşladığı hatta resesyon yaşanan dönemler olarak ortaya çıkıyor. Bu açıdan bakıldığında da cari fazla verilmesi aslında iyi bir haber değil.
Nitekim aynı gün açıklanan sanayi üretimi verileri ekonomideki yavaşlamaya işaret ediyor. Sanayi üretimi yıllık bazda %1.1 büyürken geçtiğimiz aya göre %0.4 daraldı. Aylık daralmanın dördüncü ayda da devam ediyor olması ekonomik aktivitedeki yavaşlamayı net bir şekilde gözler önüne seriyor. Daha önce açıklanan PMI (Satın Alma Yöneticileri) endeksi de benzer şekilde yavaşlamaya işaret ediyordu.
Para politikasının sıkılaştığı, dış talebin zayıfladığı bir dönemde ekonomik aktivitede yavaşlamayı zaten tahmin ediyorduk. Özellikle talebi belirli bir süre ertelenebilen beyaz eşya, mobilya, giyim eşyası gibi sektörlerde yavaşlamanın daha belirgin olarak devam edeceğini tahmin ediyoruz. Hizmetler sektörü ise nispeten daha az etkileniyor ekonomik yavaşlamadan. Hizmetler sektöründeki talebin diğer sektörlere yapılan harcamaların azaltılması ile finanse edildiğini düşünüyoruz.
Aylık kredi kartı harcamaları üzerinden yaptığımız hesaplara göre benzin, giyim, konaklama ve AVM alışverişi gibi harcamalarda gerileme görülürken elektronik eşya, gıda ve yemek sektörlerindeki harcamalarda artışlar var. Yurt dışında ABD Merkez Bankası FED’in tahmin edildiği gibi faizleri değiştirmemesi ve sonrasında yapılan açıklamalarda Başkan Powell’ın güvercin bir tutum takınması finansal piyasalar tarafından olumlu algılandı.
Powell faiz artış döngüsünün sonuna gelindiğini açıkça ifade etti. FED üyelerinin 2024 yılı faiz senaryosuna 25 baz puanlık 3 indirim girdi. 2025 yılında işe 25 baz puanlık 4 faiz indirimi öngörüyorlar. Bu gelişmeler sonrasında ABD doları uluslararası piyasalarda değer kaybederken ABD Hazinesi’nin 10 yıllık faizi %4’e geriledi.
Faiz döngüsünün sonuna gelinmesi ABD hisse senedi piyasaları için de olumlu haber niteliğinden olduğundan Dow Jones sanayi endeksinde tarihi zirveler görüldü. Yurt dışında yaşanan bu gelişmelerin ülkemiz ekonomisi üzerindeki etkilerinin de pozitif yönde olması beklenir.
Ülkemiz ithalatının ağırlıklı olarak ABD doları, ihracatının da euro üzerinden olduğunu biliyoruz. Değer kazanan euro sayesinde bu para birimini kullanan ülkelerin alım gücü yükselecektir. Bu da ülkemiz ihracatını sınırlı da olsa destekleyecektir. Dolar cinsinden ithal girdi sağlayıp euro cinsinden ihracat yapan şirketlerimiz için de maliyetler açısından destekleyici bir gelişme.
ABD Hazinesi 10 yıllık tahvil faizlerindeki gerileme yurt içi bankaların yurt dışı borçlanmalarının arttığı bir dönemde maliyetleri düşürecektir. Tüm bu gelişmelerin sonunda ülkemizin CDS’leri 300 seviyesine geriledi. Oluşan bu olumlu hava ile birlikte Moody’s derecelendirme kuruluşundan Cuma gecesi not artırımı yönünde bir haber gelmesi sürpriz olmaz.