Ekonomide yeni zihni model…

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan son dönemde yaptığı konuşmalarında bir yandan ihracatta başarıdan söz ederken, bir yandan da çeşitli alanlarda değişim gerektiğinin altını çiziyor. İntes toplantısında yaptığı konuşmada da yine benzer bir söylem söz konusu. Yine ekonomide zihni model değişimi gerektiren bilgileri sıralıyor.

 

Çağlayan'ın üzerinde durulması gereken cümlelerinden biri "Hamallık yaparak 500 milyar dolarlık ihracat hedefimize ulaşamayız" cümlesi. Bu düşüncesinin alt yapısına Çağlayan, "Türkiye'nin 1 kilogram ürünü ortalama 1.58 dolara ihraç ediliyor. Güney Kore ve Japonya bir kilogramlık ihracatından 3.5 dolar, Almanya 4 dolar elde ediyor" belirtti. Bu tablo bizim ihraç ettiğimiz ürünlerin üretimde katma değerimizi Güney Kore seviyesine çıkarmamız halinde aynı miktarda ihracatla bugünkünün iki katı ihraç geliri elde edeceğimizi 300 milyar dolar üzerinde ihraç potansiyeline ulaşabileceğimizi gösteriyor. Bunun için bir yandan bugünkü ihraç yapımızı ele alıp dayandığı ithalat temelinden, nasıl yerli katkısı daha yüksek hale getirebiliriz onu inceleyip, bu alandaki değişimi modellemeliyiz. Bunu yaparken bir yandan buna uygun eğitimi, bir yandan da buna uygun doğru teşvikleri gündemimize almalıyız.

 

Çağlayan'ın üzerinde durduğu konulardan birisi de Gümrük Birliği sonrası AB ilişkilerimizde yaşanan olumsuzluklar. Çağlayan AB'nin ikiyüzlü ve samimiyetsiz davrandığını söylüyor. Bu düşüncesinin altyapısına da , "Kanada, Ukrayna ve Karadağ gibi ülkelere vize uygulamayan AB'nin Türkiye'ye vize uygulamasını çifte standarttır. ABD ile AB arasında serbest ticaret anlaşmaları görüşmelerine Türkiye'nin de dahil edilmesi gerekir. Dünkü yazımda da belirttiğim gibi AB'nin Gümrük Birliği normlarına aykırı bütün davranışlarını malların serbest dolaşımı konusunda getirilen engelleri ve bu alanda iş yapan işadamlarımız ve Tır şoförlerimizin karşılaştığı vize sorunlarını AB ile müzakere ederek ortadan kaldırmaya çalışmalıyız. Ayrıca, AB'nin STA yaptığı ülkelere biz gümrük muafiyetleri verirken, bize karşı bu ülkeler bizi üçüncü ülke konumunda bırakan yüksek gümrüklerle karşı karşıya bırakmaktadır. Bugünden sonraki bütün AB STA'larında bizim de masada olmamızı zorunlu hale getiren yeni bir dönem için AB ile bu konuyu da masaya yatırarak hakkımızı almamız gerekir. Çağlayan'ın AB-ABD STA görüşmelerinde masada olmamız isteği bunun ilk adımı olabilir.

 

Çağlayan, önceki gün Amerikan büyükelçisi ve Amerikalı yatırımcılarla yaptığı toplantıyı değerlendirirken, "Türkiye'yi bölgesel üretim üssü yapmak isteyen ABD şirketleri bulunduğunu" açıkladı. Ancak, dünkü yazımda da çok net açıkladım 2009 yılında Obama ve Erdoğan'ın Model Ortaklık konusunu dile getirmelerine karşın, 2002 yılında Türkiye ABD dış ticaretinde fazla vermemize karşın, zaman içersinde yaklaşık 7 kat artan Amerika ile dış ticaretimizde açık vermeye ve her yıl artmasıyla karşı karşıya kaldığımızı görüyoruz. 2011 yılında ihracatımız Amerika ihracatının sadece yüzde 22'sini karşılayabilir düzeye inmiştir. Bu alanda da Model Ortaklık konusuna uygun olarak başta Serbest Ekonomi Bölgesi oluşturularak gümrüksüz ihracat imkanı gibi yapılabilecek birçok iyileştirme söz konusudur. Bu konularda da Amerika ile masaya oturup dünya ithalatının yüzde 19.4'ünü  oluşturan Amerika'nın ithalatında binde 3 olan payımızı en az dünya ticaretindeki payımızın seviyesine çıkarmayı sağlayabilmeliyiz. 

 

Doğaldır ki bu ekonomide zihni model değişimi ancak, yeni ve reform politikaları içeren, bir ekonomi modeli stratejisi oluşturmakla mümkün olacaktır. Bu modelin hazırlanması da ancak katılımcı bir modelle kamu-özel sektör işbirliğiyle mümkün olur.