Ekonomide olan biteni Merkez Bankası ve TÜıK göstergeleri anlatıyor
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Ekonominin içinde olanlar talebin azaldığını, yatırımların ve üretimin yavaşladığını söylüyor. Anadolu'da İstanbul'da durgunluktan yakınıyor. Buna karşılık iyimserler "her şeyin normal olduğundan söz ediyor." Acaba gerçek durum nedir? Gerçek durumu devletin Merkez Bankası ile TÜİK'i belirlemiş durumda . Ama bu iki devlet kurumunun tespitlerini dikkate alan da yok gibi. Bakınız bu iki kurumun derlediği son bilgilere göre durum nedir? 6 ay öncesine göre halkın satın alma gücü azalmış durumda Mart ayında Merkez Bankası ile TÜİK araştırmacıları halka soruyorlar "Ey Türk insanı... Söyle bakalım... 2008 yılının Mart ayında satın alma gücün 6 ay öncesine göre daha mı iyi, daha mı kötü?" Zengini fakiri, halkın tamamının durumunu belirlemek amacıyla ve örnekleme yoluyla yapılan sorgulama gösteriyor ki, 2008 yılında "6 ay önceye göre satın alma güçlerinin azaldığını söyleyenler" çoğalmış durumda. Halkımızın yüzde 7.6'sı çok daha kötü, yüzde 45.8'i biraz kötü, yüzde 36.7'si aynı diyor. Biraz daha iyi diyenlerin oranı yüzde 8.8 olarak belirlenmiş. Önemli olan geçen yılın mart ayına göre iyi veya kötü diyenlerin oranlarının değişimi. Biraz iyi diyenlerin oranı düşerken, kötü diyenlerin oranı artıyor. Yatırımcının, üreticinin güveni azalmış durumda Yatırımcıya, üretimciye (açık anlatımıyla bu ülkede iş ve aş yaratan kesime) "reel kesim" diyoruz. Bu kesimin güveni geçen yıl nisan ayında 100 üzerinden 119.5 idi. Bu yıl Mart ayında 105.4 olmuştu. Bir ayda 2.2 puan daha eksildi. Nisan ayında 103.2'ye düştü. Merkez Bankası her ay imalat sanayiinde durum tespiti yapıyor. Nisan ayında 1.182 firmaya sormuşlar, soruşturmuşlar. Sonuç: Siparişlerde azalma, stoklarda artış var. Geçen 3 aylık dönemdeki üretim konusunda bekleyişleri geçen yıla göre kötü durumda. Toplam siparişlerin azalacağını söylüyorlar. Yatırım konusunda geçen nisan ayında 121.1 olan güven endeksi bu nisan ayında 100.7'e gerilemiş. Yatırımcıya, üreticiye sorulmuş: "Genel gidişat nasıl? 100 üzerinden not veriniz?" Genel gidişatın geçen yıl 110.4 olan notu bu nisan ayında 68.5'a gerilemiş. Tüketicinin güveni dibe vurmuş durumda Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu her ay tüketicilerin harcama davranışlarını ve beklentilerini belirlemek için soruşturma yapıyor. Derlenen bilgileri daha sonra endeks halinde rakama dönüştürüyor. Endeks rakamının 100'den büyük olması tüketici güveninin iyimser olduğunu, 100'ün altına inmesi güvenin yok olduğunu ve kötümserliği gösteriyor. Güven yok olunca, tüketici kötümser olunca harcamalar azalıyor, işsizlik çoğalıyor... Piyasa "geberik" hale geliyor. Geçen yıl temmuz ayında 98.25 olan Tüketici Güven Endeksi, yıl sonunda 93.89'a inmişti. 2008 Yılı başından itibaren devamlı gerileme gösterdi. 2008 Ocak ayında 92.12, şubat ayında 87.60, mart ayında 81.96 oldu. İnsanlar satın alma güçlerinin her ay azaldığını, gelecekte azalmaya devam edeceğini, genel ekonomik durumun gelecekte daha da kötüleşeceğini, iş bulma imkanlarının daha da azalacağını söylüyor. Açık anlatımıyla güven yok olmuş durumda. Bu göstergeler ekonomide olanı biteni açıklıkla ortaya koyuyor.